Οι αρχαιοθήρες, οι αρχαιοκάπηλοι, οι κλέφτες των ξένων πολιτισμών, είχαν ξεχυθεί από την ισχυρή Ευρώπη, για την εκταφή και νομή των δημιουργημάτων του δύσμοιρου ελληνικού λαού που ποδοπατούνταν επί αιώνες.
Η Νίκη της Σαμοθράκης εξαιρετική γλυπτική σε παριανό μάρμαρο, έχει ύψος 3 μέτρα και 28 εκατ.
Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος
Η αρχή έγινε στην αρχαιότητα. Με την κατάληψη της ελληνικής χερσονήσου από τους Ρωμαίους. Καταστροφές αγαλμάτων και ναών έγιναν με την κατάργηση της ελληνικής θρησκείας και την καθιέρωση της χριστιανικής. Ένα τεράστιο ‘ξήλωμα’ έγινε χίλια χρόνια μετά, το 1204, με την άλωση της Κωνσταντινούπολης από τους Λατίνους ‘σταυροφόρους’. Οι ορέξεις της Ευρώπης άρχισαν κυρίως με την άλωση αυτήν. Μετά άρχισε ο χαμός, μέσα σε μια κατάσταση αφασίας αιώνων, ενός άλλοτε ισχυρού και περήφανου λαού.
Δεν ήταν μόνον ο ξακουστός λόρδος Έλγιν που άρπαξε τα μάρμαρα του Παρθενώνα, είναι και ο Τσάρλς Τσαμπουασώ (Charles Champoiseau) που φόρτωσε από τη Σαμοθράκη, το τεράστιο λαμπερό άγαλμα της Νίκης και το πήγε στη Γαλλία.
Το ξέθαψε ο ίδιος ο ‘ερασιτέχνης αρχαιολόγος’, λένε οι σημειώσεις του μουσείου του Λούβρου, όπου βρίσκεται. ’Ερασιτέχνης αρχαιολόγος’, όπως λέμε ’ερασιτέχνης κλέφτης’. Δε λένε καλύτερα πως ξεθάφτηκε από τις καταρρακτώδεις βροχές. Όταν τον πληροφορήσανε το 1863 και του είπανε για το ‘θήραμα’, άφησε βράδυ την Αδριανούπολη, όπου εκεί ήταν πρόξενος και κατέφθασε εσπευσμένα στη Σαμοθράκη, για να το κατοχυρώσει. Και τα κατάφερε. Το νησί κατοικούνταν από Έλληνες και η οθωμανική κυριαρχία βρίσκονταν στο πρόσωπο ενός Αγά που βρίσκονταν στο νησί. Αυτός ο Αγάς ήταν υπέθυνος για όλα. Για την πληθυσμιακή κατάσταση μας πληροφορεί ένας ταξιδιώτης των αρχών του 19ου αιώνα (G Stanley Faber, ‘A dissertation on the mysteries of the Cabiri”, Oxford 1803.)
Η Σαμοθράκη στα 1803, όπως την είδε ο G Stanley Faber
Όταν είδε ο Τσαμπουασώ το τεράστιο άγαλμα ανάμεσα στους σπασμένους κορμούς και τις πέτρες κατάλαβε πως βρήκε την τύχη του.
Είναι άγνωστο πόσο ‘μπαχτσίσι’ έδωσε στον Οθωμανό κυρίαρχο του νησιού. Το φόρτωσε στο πλοίο με το οποίο ήρθε και έτσι ένα ακόμη θαυμάσιο έργο ξεριζώθηκε από τον ιστορικό του χώρο.
Το άγαλμα ήταν γιγάντιο, τρία μέτρα και τριάντα εκατοστά περίπου. Η τεχνοτροπία του απαράμιλλη.
Το άγαλμα βρισκόταν επάνω στην πλώρη ενός πολεμικού πλοίου της αρχαιότητας, μάλλον του ναυτικού της Ρόδου. Απεικονίζει τη μεγάλη νίκη των Ροδίων στη ναυμαχία τους με το στόλο του Αντίοχου του Γ΄ της Συρίας του 190 π.Χ.
Οι Ρόδιοι έκαναν το αφιέρωμα αυτό υπέρ των Μεγάλων Θεών της Σαμοθράκης. Ήταν τοποθετημένο επάνω σε έναν τεράστιο βράχο, όπου είχε λειανθεί κατάλληλα ώστε η βάση του, η πλώρη του πλοίου, δηλαδή, να καλύπτεται με νερό ώστε να φαίνεται ότι πλέει.
Η φτερωτή ‘Νίκη’ με τα χέρια ανοικτά και τα φτερά τεντωμένα, καταπρόσωπο στον δυνατό άνεμο του Αιγαίου, οδηγεί το σκάφος εναντίον του στόλου του εχθρού, φέρνοντας την πολυπόθητη νίκη και την ελευθερία στους Ρόδιους.
Εκατοντάδες χιλιάδες επισκέπτονται το Λούβρο να θαυμάσουν το πανέμορφο άγαλμα της Νίκης της Σαμοθράκης. Εκατοντάδες χιλιάδες πληρώνουν για να την δούν. Τεράστια έσοδα τους έφερε ο Τσαμπουασώ,όπως και στο Λονδίνο ο Έλγιν, δεν ξέρω αν τους έχουν κάνει και τα …αγάλματά τους.