και το αρχαίο Μακεδονικό Ημερολόγιο
Του ΣΑΚΗ ΑΠΟΣΤΟΛΑΚΗ
Φώτο: Με τις λέξεις 'ΑΓΑΘΗ ΤΥΧΗ' αρχίζει στη μαρμάρινη επιγραφή το Μακεδονικό Ημερολόγιο
Η πρώτη έγγραφη μαρτυρία ολόκληρου του Μακεδονικού Ημερολογίου ανακαλύφθηκε στο ιερό του Υψίστου Διός στο Δίον Πιερίας, το οποίο ήρθε στο φως τον περασμένο Ιούνιο.
Πρόκειται για μια μαρμάρινη πλάκα, διαστάσεων 60χ35 εκ., η οποία βρέθηκε μπροστά στο άγαλμα του Υψίστου Διός, στη βάση του οποίου ήταν εντοιχισμένη. Αναφέρεται στο εορτολόγιο που τηρούνταν προς τιμήν του Υψίστου Διός και καταγράφει τους δώδεκα μήνες. Καταγράφεται ακόμη ποιος ευγενής είχε την υποχρέωση να διοργανώνει και να χρηματοδοτεί τις εκδηλώσεις προς τιμήν του Υψίστου Διός, αλλά και οι ποινές και το χρηματικό πρόστιμο που επρόκειτο να επιβληθεί, σε περίπτωση που ο διοργανωτής και χορηγός των εκδηλώσεων δεν τηρούσε τα καθήκοντα και τις υποχρεώσεις, που είχε αναλάβει. Το πρόστιμο ήταν χρηματικό και καταβαλλόταν στο δημόσιο ταμείο.
Σύμφωνα με τον καθηγητή Αρχαιολογίας του ΑΠΘ Δημήτρη Παντερμαλή, η ανακάλυψη είναι σημαντική, γιατί το Μακεδονικό Ημερολόγιο διαδόθηκε μέσω του Μεγάλου Αλεξάνδρου και των διαδόχων του σε ολόκληρη την Ασία και την Αίγυπτο. Ειδικά στην Αίγυπτο, τονίζει ο Δ. Παντερμαλής, στα δημόσια έγγραφα σε παπύρους συνήθιζαν να σημειώνουν τις ημερομηνίες και του αιγυπτιακού και του μακεδονικού ημερολογίου. Με την πάροδο των χρόνων, το αιγυπτιακό ημερολόγιο εξισώθηκε με το μακεδονικό. Μέχρι τώρα, όμως, οι αρχαιολόγοι αντλούσαν όλες τις πληροφορίες από τους αιγυπτιακούς παπύρους, καθώς δεν υπήρχε καμία άλλη αναφορά.
Ο πρώτος μήνας του Μακεδονικού Ημερολογίου έφερε την ονομασία «Ξανδικός» και αναφερόταν σε μια μεγάλη γιορτή για την κάθαρση του μακεδονικού στρατού. Ο δεύτερος μήνας ήταν έφερε την ονομασία «Διός» και ήταν αφιερωμένος στις λατρευτικές εκδηλώσεις του Δία. Στην αρχική σειρά των μηνών, τονίζει ο Δ. Παντερμαλής, πρώτος μήνας ήταν ο «Διός», καθώς η έναρξη του μακεδονικού ημερολογίου συνέπιπτε με τη φθινοπωρινή ισημερία. Το μακεδονικό ημερολόγιο, τονίζει ο Δ. Παντερμαλής, επέζησε επί πολλούς αιώνες στις χώρες των ελληνιστικών βασιλείων.
Στο ιερό του Υψίστου Διός αποκαλύφθηκαν ακόμη και άλλα τμήματα του ψηφιδωτού δαπέδου, το οποίο κοσμείται με παραστάσεις αετών, σύμβολο του Δία.
Την ανακάλυψη της μαρμάρινης πλάκας ανακοίνωσε την περασμένη Παρασκευή ο καθηγητής Αρχαιολογίας του ΑΠΘ στο Δίον, στη διάρκεια συνεδρίου, την έναρξη του οποίου κήρυξε ο Πατριάρχης Αλεξανδρείας και Πάσης Αφρικής κ. Πέτρος ο Ζ'. Το συνέδριο είχε ως θέμα του τους αρχαίους δεσμούς του Δίου και της Αλεξάνδρειας. Ο Δ. Παντερμαλής, στην πανηγυρική ομιλία του, επικεντρώθηκε στην παρουσίαση, για πρώτη φορά, της ανασκαφής στο ιερό του Υψίστου Διός και στο εντελώς πρόσφατο εύρημα, αυτό της εντοιχισμένης στο άγαλμα του Διός πλάκας.
Το ιερό εντοπίστηκε τον περασμένο Ιούνιο και είναι το πρώτο αφιερωμένο στη λατρεία του «Υψίστου Διός» ή «Ουράνιου Διός», ιερό που εντοπίστηκε στην Ελλάδα. Πρόκειται για μια άλλη λατρεία του Δία, η οποία ήταν ώς τώρα γνωστή μόνο από κείμενα και αναφορές. Εντοπίστηκε στην απέναντι όχθη από το ιερό της Ισιδας και ανήκει στην Ελληνιστική και τη Ρωμαϊκή Περίοδο. Με την έναρξη της ανασκαφής ήρθαν στο φως ένα άγαλμα του Δία, 14 μαρμάρινοι αετοί, ο βωμός και ο ναός, στο βάθος του οποίου βρισκόταν το ένθρονο μαρμάρινο άγαλμα του Δία, καθώς και πολλά αναθήματα.