« Ο φόβος του στρατού της Τουρκίας οδήγησε την Ελλάδα να γίνει μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση, την τελευταία δεκαετία, η πρώτη χώρα, που δαπανά το μεγαλύτερο μέρος της οικονομίας της, σε στρατιωτικούς εξοπλισμούς.Τώρα η ύφεση μεταξύ τους, προσφέρει στον πρωθυπουργό Γιώργο Παπανδρέου μια οδό, από όπου μπορεί να εξοικονομήσει επιπλέον πόρους, με την μείωση των στρατιωτικών δαπανών.
Ο Παπανδρέου φιλοξενεί, σήμερα στην Αθήνα, τον Τούρκο πρωθυπουργό Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος, επίσης, επιθυμεί να μειώσει τις στρατιωτικές δαπάνες.
Οι περικοπές δαπανών από τον στρατηγικό αντίπαλο, την Τουρκία, θα βοηθούσε την Ελλάδα να μειώσει τις δαπάνες της, όπως υποσχέθηκε, με αντάλλαγμα το δανεισμό 139 δις δολαρίων από το ΔΝΤ και την ΕΕ, ώστε να τιθασεύσει το προεπιλεγμένο χρέος της.
Η Ελλάδα έχει δαπανήσει 50 δις Ευρώ (63 δις δολάρια) για στρατιωτικές δαπάνες την τελευταία δεκαετία, με έναν προϋπολογισμό που κάθε χρόνο από το 2003 αυξάνεται, για να προσθέσει στον εξοπλισμό της, μαχητικά αεροσκάφη, υποβρύχια και τάνκς.
Όλα αυτά είναι κυρίως για την άμυνά της έναντι της Τουρκίας: τα δύο μέλη του ΝΑΤΟ ήρθαν στα πρόθυρα πολέμου για δικαιώματα στο Αιγαίο, το 1996, και μολονότι έχουν βελτιωθεί οι σχέσεις, οι πιλότοι τους ασκούνται σε αερομαχίες πάνω από αυτήν τη θάλασσα.
Ένας έλληνας πιλότος σκοτώθηκε το 2006 μετά από σύγκρουση με τουρκικό μαχητικό σκάφος.
« Θεωρείται αναπόφευκτο να προσπαθήσουμε να βρούμε έναν τρόπο με την Τουρκία να περιορίσουμε τις δαπάνες του αμυντικού εξοπλισμού των δύο πλευρών του Αιγαίου» δήλωσε ο Γιάννος Παπαντωνίου, υπουργός Οικονομικών της Ελλάδας από το 1994 ως το 2001 και υπουργός Άμυνας για τα επόμενα δύο έτη. Ένας τρόπος είναι ο Ερντογάν και ο Παπανδρέου να οικοδομήσουν μια ‘καλύτερη πολιτική συμφωνία’, είπε.
Στη συνέχεια στο δημοσίευμα του «bloomberg», γίνεται αναφορά στην επίσκεψη του Τούρκου πρωθυπουργού, όπου αναφέρονται και οι δηλώσεις του υπουργού εξωτερικών της Τουρκίας.
«Ο Ερντογάν θα συνοδεύεται από 10 υπουργούς, στις συνομιλίες με τον Παπανδρέου θα συζητήσουν την αμοιβαία μείωση των στρατιωτικών δαπανών, σύμφωνα με δημοσίευμα της τουρκικής εφημερίδας ‘Σταρ’ της 11ης Μαίου που επικαλέσθηκε διπλωματικές πηγές.
Ο Τούρκος υπουργός εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου δήλωσε τον περασμένο μήνα ότι οι δύο χώρες θα πρέπει να δαπανούν τα χρήματά τους ‘για τις μελλοντικές γενιές, για την εκπαίδευση και όχι για τα όπλα’.
Ερωτηθείς αν η επίσκεψη Ερντογάν θα περιλαμβάνει συνομιλίες για τον αφοπλισμό, ο εκπρόσωπος της ελληνικής κυβέρνησης, Γιώργος Πεταλωτής, δήλωσε στις 12 Μαίου, ότι «είναι αυτονόητο, ότι υπάρχει κάποιο πρόβλημα με τις δαπάνες και τα χρήματα που ξοδεύονται για εξοπλισμούς», πρόσθεσε όμως ότι «οι λέξεις δεν μειώνουν τον οπλισμό, η Τουρκία πρέπει να προβεί σε συγκεκριμένες ενέργειες».
Οι υψηλότερες στρατιωτικές δαπάνες στην Ευρώπη
Οι ελληνικές στρατιωτικές δαπάνες αντιστοιχούν με το 3,6 τοις εκατό του ακαθαρίστου εγχώριου προϊόντος το 2008, οι υψηλότερες στην Ευρωπαϊκή Ένωση. Μια χώρα, η Ελλάδα, με πληθυσμό 11 εκατομμυρίων, είναι παγκοσμίως η μεγαλύτερη εισαγωγέας όπλων και πέμπτη μεταξύ των ετών 2005 -2009, σύμφωνα με το International Peace Research Institute της Στοκχόλμης.
Δικαιούχοι των εν λόγω δαπανών, είναι βασικά η Χαλυβουργία του Duesseldorf και η ναυπηγική εταιρεία ThyssenKrupp AG, η οποία προμηθεύει τα υποβρύχια για τον ελληνικό στόλο στα πλαίσια σύμβασης αξίας άνω των 2,5 δις ευρώ (3,2 δις. δολ.). Η Ελλάδα έπεσε έξω στις πληρωμές της προς την εταιρία αυτήν το περασμένο έτος.
Η Τουρκία με πληθυσμό 72 εκατομμυρίων και με στρατό 600.000 είναι η δεύτερη μεγαλύτερη δύναμη του ΝΑΤΟ μετά τις ΗΠΑ. Το τουρκικό υπουργείο Οικονομικών αναφέρει ότι οι δαπάνες για στρατιωτικούς εξοπλισμούς, θα ανέλθουν στα 10 δις δολάρια στο τρέχον έτος, που αντιστοιχούν στο 1,5 τοις εκατό του ΑΕΠ.
Σύμφωνα με το Ινστιτούτο της Στοκχόλμης τα ποσοστά είναι υψηλότερα από τις εκτιμήσεις της τουρκικής κυβέρνησης και φθάνουν στο 2,1 τοις εκατό του ΑΕΠ του 2007.
Περικοπές σε αεροπλάνα και τάνκς
Ο Παπανδρέου ανακοίνωσε περικοπές των αμυντικών δαπανών της τάξης των 500 εκατομμυρίων ευρώ φέτος.
Για τον Ερντογάν, ο καταμερισμός των στρατιωτικών δαπανών μπορεί να βοηθήσει στον περιορισμό της πολιτικής επιρροής του Στρατού στην Τουρκία, ο οποίος έχει ρίξει τέσσερις κυβερνήσεις από το 1960. Στη διάρκεια της επταετούς πρωθυπουργίας του, ο Ερντογάν, συγκρούστηκε με τους στρατηγούς που βλέπουν τις ισλαμικές ρίζες του κόμματός του, ως απειλή, στο κοσμικό σύστημα της Τουρκίας.
Οι διαφορές στο Αιγαίο
Η Τουρκία, γράφει το δημοσίευμα του ‘bloomberg’, διατηρεί περίπου 30.000 στρατιώτες στην Κύπρο μετά την εισβολή της, το 1974, ώστε να ανατρέψει πραξικοπηματικά τους υποστηρικτές της ένωσης με την Ελλάδα.
Το 1996, η Τουρκία και η Ελλάδα αντάλλαξαν απειλές για την κυριαρχία τους σε ακατοίκητες βραχονησίδες του Αιγαίου. Άλλες διαφορές περιλαμβάνουν τους ορισμούς του εναέριου χώρου και των χωρικών υδάτων των δύο χωρών.
«Υπάρχει λίγο- πολύ μια συναίνεση σε αυτήν τη χώρα ότι υπάρχει μια πρόκληση, μια απειλή από την Τουρκία. Ορισμένες περικοπές του στρατιωτικού προϋπολογισμού είναι δύσκολες να εφαρμοστούν» δήλωσε ο Θάνος Ντόκος, διευθυντής του Ελληνικού Ιδρύματος Ευρωπαϊκής και Εξωτερικής Πολιτικής στην Αθήνα.
By Patrick Donahue and Ben Holland- Βloomberg
Ἂρθρα & Σκέψεις- Γιῶργος Ἐχέδωρος