Ιανουάριος 27, 2021. 21:20 Ελλάδα.
Η αλβανική εφημερίδα ‘Sot’ φιλοξενεί ένα άρθρο στην αλβανική γλώσσα, της Βουλγάρας καθηγήτριας του Ινστιτούτου βουλγαρικής γλώσσας της Βουλγαρικής Ακαδημίας Επιστημών, Έλκα Μίρτσεβα, στο οποίο προσπαθεί να διαδώσει έναν νέο όρο που χρησιμοποιείται στη Βουλγαρία για το κυριλλικό αλφάβητο, ως «βουλγαρικό» αλφάβητο.
Είναι μια τάση εθνικοποίησης του κυριλλικού αλφαβήτου που
ξεκίνησε το 2013 από τον Βούλγαρο ευρωβουλευτή
Αντρέι Κοβάτσεφ, ο οποίος πρότεινε στην
Ευρωπαϊκή Ένωση το κυριλλικό αλφάβητο να αναγράφεται ως βουλγαρικό. Για το
θέμα αυτό έχει δημιουργηθεί, μάλιστα, στη Σόφια ένα
Κίνημα.
Γράφει η Βουλγάρα αρθρογράφος στην αλβανική εφημερίδα:
«Μία από τις πιο σεβαστές ημέρες στο εορταστικό ημερολόγιο
της Βουλγαρίας είναι η 24η Μαΐου - η Ημέρα των Βουλγαρικών Γραμμάτων του
Βουλγαρικού Αλφαβήτου, που δημιουργήθηκε κατά το δεύτερο μισό του ένατου αιώνα.
Αυτή η μέρα μας παίρνει πίσω αιώνες, θυμίζοντας την
ένδοξη κληρονομιά μας. Τις ημέρες πριν από τις 24 Μαΐου, έκθεση του
βουλγαρικού αλφαβήτου ανοίγει πάντοτε στη Βουλγαρική Ακαδημία Επιστημών, που
δείχνει ότι το σύγχρονο αλφάβητό μας δεν δημιουργήθηκε αμέσως.
Η καθηγήτρια Έλκα Μίρτσεβα θα
διευκρινίσει:
«Το βουλγαρικό αλφάβητο είναι ένα από τα πράγματα για τα
οποία πρέπει να είμαστε περήφανοι για διάφορους λόγους. Μας οδηγεί, κυρίως,
στο έργο των αγίων αδελφών Κύριλλου και
Μεθόδιου και στο γεγονός ότι δημιούργησαν το αρχικό αλφάβητο με βάση τη
διάλεκτο, την οποία γνώριζαν καλύτερα.
Τα αδέρφια ήταν από τη Θεσσαλονίκη.
Εκείνη την εποχή η πόλη κατοικήθηκε από πολλούς
Σλάβους, οι οποίοι μιλούσαν τη βουλγαρική-ανατολική διάλεκτο ( από την οποία
προήλθε η σημερινή ‘μακεδονική’ της Βόρειας Μακεδονίας), μοιάζοντας με την
ομιλία των Βουλγάρων που ζούσαν βόρεια της Ροδόπης.
Αυτή η διάλεκτος χρησιμοποιήθηκε από τον Κύριλλο και
τον Μεθόδιο ως βάση του αλφαβήτου που δημιούργησαν αργότερα.
Μια εξαιρετική συνεισφορά, αφού κατάφεραν να βρουν ένα
ειδικό γράμμα για κάθε έναν ήχο. Με αυτόν τον τρόπο οι ιεροί αδελφοί
κατάφεραν να συμπεριλάβουν όλες τις ιδιαιτερότητες της βουλγαρικής
γλώσσας.
Η Μίρτσεβα αναφέρει τον Τσερνόριζιτς
Χραμπέρ, έναν Βούλγαρο μοναχό και συγγραφέα από τα τέλη του ένατου-αρχές του
δέκατου αιώνα, σύμφωνα με τον οποίο οι Σλάβοι είχαν γράψει εδώ και πολύ καιρό
στους λεγόμενους ρούνους. Στη συνέχεια άρχισαν να χρησιμοποιούν λατινικά
και ελληνικά γράμματα. Ωστόσο, ο μοναχός θέτει την ερώτηση: Πώς μπορούν να
γραφτούν κάποιες ελληνικές λέξεις όπως «Θεός» ή «ζωή»;
Υπάρχουν πολλά τέτοια παραδείγματα, διότι η ελληνική γλώσσα
δεν έχει κάποια σύμφωνα και φωνήεντα, τα οποία είναι χαρακτηριστικά της
βουλγαρικής γλώσσας και των άλλων σλαβικών γλωσσών.
Υπάρχουν παρόμοιες δυσκολίες στη χρήση των
λατινικών. Ακόμα και σήμερα ένας αριθμός σλαβικών λαών και άλλων λαών
χρησιμοποιεί διαφορετικές παραλλαγές του λατινικού αλφαβήτου, το οποίο έχει
προσαρμοστεί στις γλώσσες τους.
Μερικά λατινικά γράμματα χρησιμοποιούνται σε 2-3 παραλλαγές
(με πρόσθετα σημάδια), για την εγγραφή διαφορετικών ήχων.
Το αλφάβητο, γνωστό ως "Γλαγολιτικό", είναι το
πρώτο αλφάβητο των αρχαίων Βουλγάρων και το πρώτο σλαβικό αλφάβητο.
Αντιστοιχεί στην προφορά των σλαβικών ήχων. Η
βουλγαρική συνεισφορά είναι ότι δημιουργήθηκε με βάση τη βουλγαρική γλώσσα,
σημειώνει η καθηγήτρια Μίρτσεβα.
Λέγεται συχνά ότι ο Κύριλλος και ο Μεθόδιος δεν έγραψαν το
παλαιότερο σλαβικό αλφάβητο, το Γλαγολιτικό, για τους Βούλγαρους, αλλά για τους
Σλάβους της Μοραβίας, κατόπιν αιτήματος του πρίγκιπα Ροστόσλαβ, και ότι δεν
είχαν πάει ποτέ στη Βουλγαρία.
«Όλα αυτά αληθεύουν σε μεγάλο βαθμό, αλλά με αυτόν τον
τρόπο η βουλγαρική συμβολή στην αρχή της δημιουργίας του σλαβικού αλφαβήτου
απορρίπτεται.
Ο Κύριλλος και ο Μεθόδιος έφυγαν πραγματικά ως
πολιτικοί ακτιβιστές, ιεραπόστολοι – σχολίασε η καθηγήτρια Μίρτσεβα τονίζοντας
ότι η πολιτική και η πνευματική ζωή εκείνη την εποχή είχαν άμεση σχέση.
Εκτός από πνευματικές προσωπικότητες, είναι επίσης
πολιτικοί, που έφυγαν για τη Μοραβία με έναν ειδικό σκοπό.
«Εκείνη την εποχή η Κωνσταντινούπολη και η Ρώμη πολεμούσαν για την υπεροχή στην Ευρώπη, η οποία δέχτηκε αργά τον Χριστιανισμό».
Η εκκλησία δεν ήταν ακόμη διχασμένη, αλλά υπήρχε
εμφανής αντιπαλότητα. Μεταξύ των Σλάβων της Μοραβίας υπήρχαν Γερμανοί
ιεροκήρυκες που πραγματοποίησαν τις υπηρεσίες τους στα Λατινικά.
Ωστόσο, στην Κωνσταντινούπολη συνειδητοποίησαν ότι ο Λόγος
του Θεού έπρεπε να γίνει πιο κατανοητός - αυτό ήταν πολιτικά
σημαντικό. Και το Βυζάντιο τείνει σε μεγάλο βαθμό να επιτρέπει στις
προφορικές γλώσσες να φτάνουν μέσα στις ψυχές και τις καρδιές εκατομμυρίων
ανθρώπων, που θα γίνουν Χριστιανοί.
Η αποστολή της Μοραβίας (863-885) των αδελφών Κυρίλλου και
Μεθοδίου είναι σε μεγάλο βαθμό ανεπιτυχής και έκλεισε με το θάνατο τους χωρίς
για να έρθουν στα βουλγαρικά εδάφη.
Τρεις από αυτούς - ο Κλήμης, ο Ναούμ και ο Άγγελος -
έπλευσαν απέναντι από τον Δούναβη στη Βουλγαρία, όπου τους υποδέχτηκε θερμά ο
Πρίγκιπας Μπόρις, που μόλις είχε αποδεχτεί τον Χριστιανισμό, λέει η
καθηγήτρια Μίρτσεβα.
Έλαβαν υποστήριξη, η οποία τότε ήταν πολιτική του κράτους,
και συνέβαλαν στην ανάπτυξη του σλαβικού αλφαβήτου, της λογοτεχνίας και του
πολιτισμού.
Με τη συνεργασία του πρίγκιπα Μπόρις και των
κληρονόμων-βασιλιάδων Συμεών και Πέτρου, η βουλγαρική γλώσσα μετατράπηκε από
μια ομάδα διαλέκτων ως φιλολογική γλώσσα.
Χωρίς αυτήν την κρατική πολιτική, το έργο του Κύριλλου
και του Μεθοδίου θα περιοριζόταν στην αποτυχημένη αποστολή της Μοραβίας και δεν θα άφηνε βαθιά ίχνη στην ιστορία.
Η συνεισφορά της Βουλγαρίας είναι η δημιουργία του
κυριλλικού αλφαβήτου - ενός σλαβικού αλφαβήτου με καθαρά γραφικά και
εξαιρετικές δυνατότητες για πρακτική εφαρμογή.
Το γλαγολιτικό αλφάβητο είχε ανεπαρκές όραμα τόσο στην
Κεντρική Ευρώπη όσο και στα εδάφη με βυζαντινή γεωπολιτική επιρροή.
Έτσι επιτεύχθηκε μια παραλλαγή, όπου εκτός από τα 24
γράμματα του ελληνικού αλφαβήτου, άλλα 12 προστέθηκαν στο κυριλλικό για
συγκεκριμένους σλαβικούς ήχους. Ελήφθησαν από το γλαγολιτικό αλφάβητο, καταλήγει
η καθηγήτρια.
© Βαλκανικό Περισκόπιο -Γιῶργος Ἐχέδωρος
Επιτρέπεται η αναδημοσίευση μόνον με αναφορά της ενεργής ηλεκτρονικής διεύθυνσης του ιστολογίου παραγωγής- https://www.echedoros-a.gr