Ιούνιος 30, 2022. Ελλάδα.
Η Τουρκία επιστρέφει στις χώρες των Βαλκανίων για να ενισχύσει την οικονομική και πολιτική της παρουσία στην περιοχή σε βάρος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, πιστεύει ο πολιτικός αναλυτής Νίκολα Μίκοβιτς.
Λόγω του αργού ρυθμού της διεύρυνσης της ΕΕ, οι χώρες της
περιοχής που έχουν περάσει χρόνια στην «αίθουσα αναμονής» του μπλοκ αναζητούν
εναλλακτικές λύσεις και αυτό άνοιξε την πόρτα για την εμφάνιση άλλων «μεσολαβητών
εξουσίας» όπως η Τουρκία», γράφει ο Μίκοβιτς σε ανάλυση για το Arab Weekly.
Την περασμένη εβδομάδα, οι ευρωπαίοι ηγέτες χαρακτήρισαν την
απόφασή τους να χορηγήσουν καθεστώς υποψήφιας για ένταξη στην Ουκρανία και τη
Μολδαβία «ιστορική στιγμή». Παραμένει άγνωστο πόσος χρόνος μπορεί να
περάσει μέχρι να φτάσει η τελευταία «στιγμή».
Άλλα υποψήφια προς ένταξη κράτη μαράζωναν για χρόνια, ακόμη
και δεκαετίες, στην «αιώνια αίθουσα αναμονής» της ΕΕ. Αυτό όχι μόνο
δημιούργησε αμφιβολίες για την ελκυστικότητα της ΕΕ για τις χώρες της
Ανατολικής Ευρώπης, αλλά άνοιξε επίσης την πόρτα για την εμφάνιση άλλων
περιφερειακών επιρροών.
Σκεφτείτε
τον ρόλο της Τουρκίας στα Δυτικά Βαλκάνια
Ενώ τα Δυτικά Βαλκάνια παραμένουν σταθερά ριζωμένα στη
γεωπολιτική τροχιά των Βρυξελλών και της Ουάσιγκτον, η Άγκυρα κινείται γρήγορα
προς την ενίσχυση της οικονομικής και πολιτικής της παρουσίας σε χώρες όπως η
Σερβία, η Βόρεια Μακεδονία, η Αλβανία και η Βοσνία-Ερζεγοβίνη.
Τα κράτη αυτά αποδεσμεύτηκαν από την Οθωμανική Αυτοκρατορία
και η Τουρκία προπαγανδίζει ότι με τα
Βαλκάνια μοιράζονται μια κοινή ιστορία.
Ωστόσο, είναι επίσης μέλη της διαβόητης λέσχης των χωρών
στις οποίες η ΕΕ έχει χορηγήσει καθεστώς υποψήφιας χώρας αλλά περιμένουν
υπομονετικά, όπως στην περίπτωση της
Τουρκίας από το 1999, χωρίς αποτέλεσμα.
Σήμερα, η ένταξη στην ΕΕ μοιάζει με χαμένη φιλοδοξία για την
Άγκυρα και τους Βαλκάνιους συμμάχους της. Τρία βαλκανικά κράτη, η Σερβία,
η Βόρεια Μακεδονία και η Αλβανία, έχουν ξεκινήσει τη δική τους διαδικασία
ένταξης στην πρωτοβουλία ‘Ανοιχτά Βαλκάνια’, την οποία πολλοί περιφερειακοί
ηγέτες βλέπουν ως αντικατάσταση της ένταξης στην ΕΕ.
Η πολυδιάστατη
πολιτική της Τουρκίας
Η Τουρκία, από την πλευρά της, ακολουθεί μια πολυδιάστατη
εξωτερική πολιτική και τα Βαλκάνια διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο σε αυτή τη
στρατηγική. Η Άγκυρα έχει ήδη υπογράψει συμφωνίες ελεύθερου εμπορίου με
όλα τα κράτη των Δυτικών Βαλκανίων και αυξάνει σταθερά το οικονομικό της βάρος
ως αποτέλεσμα τέτοιων συμφωνιών.
Για παράδειγμα, το διμερές εμπόριο μεταξύ Τουρκίας και
Σερβίας, της μεγαλύτερης οικονομίας στα Δυτικά Βαλκάνια, ήταν περίπου 2 δισεκατομμύρια
δολάρια το 2021. αναμένεται να υπερδιπλασιαστεί μέχρι το τέλος του
τρέχοντος έτους, στα 5 δισεκατομμύρια δολάρια. Την τελευταία δεκαετία, οι
τουρκικές επενδύσεις στη Σερβία αυξήθηκαν επίσης, από 1 εκατομμύριο δολάρια σε
300 εκατομμύρια δολάρια.
Αναμένεται ότι αυτή η συνεργασία θα επεκταθεί περαιτέρω. Ο Τούρκος πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν σχεδιάζει να επισκεφθεί τη Σερβία σύντομα και ο υπουργός Εξωτερικών του Μεβλούτ Τσαβούσογλου βρέθηκε πρόσφατα στην περιοχή για συναντήσεις με τους ηγέτες της Σερβίας, της Βοσνίας και Ερζεγοβίνης, της Βόρειας Μακεδονίας και της Κροατίας. Ο Τσαβούσογλου επισκέφθηκε επίσης το Κόσοβο.
Η Σύνοδος
Κορυφής Τουρκία- Βοσνίας- Σερβίας
Ωστόσο, παρά τις διαφωνίες σχετικά με το καθεστώς του
Κοσσυφοπεδίου, η τριμερής εταιρική σχέση βρίσκεται σε καλή εξέλιξη. Η
Άγκυρα πρόκειται να φιλοξενήσει σύντομα μια σύνοδο κορυφής
Τουρκίας-Βοσνίας-Ερζεγοβίνης-Σερβίας και οι τοπικοί ηγέτες επαίνεσαν τη
διπλωματία της Τουρκίας.
Ο Μίλοραντ Ντόντικ, το σερβικό μέλος της Προεδρίας της
Βοσνίας-Ερζεγοβίνης, αποκάλεσε πρόσφατα τον Ερντογάν «μεγάλο πολιτικό» που
κατανοεί την κατάσταση στη βαλκανική χώρα.
Ενώ η Άγκυρα τείνει να παρουσιάζεται ως η προστάτιδα των
μουσουλμάνων των Βαλκανίων, ειδικά στη Βοσνία, η Τουρκία δίνει στην
πραγματικότητα μεγαλύτερη έμφαση στην οικονομική συνεργασία.
Η Σερβία υπό
τον έλεγχο της Τουρκίας;
Στη Σερβία, η Άγκυρα έχει ανοίξει εργοστάσια και έχει
επενδύσει σε επιχειρήσεις, ενώ στη Βοσνία επικεντρώνεται στην αποκατάσταση των
τζαμιών και στην εμβάθυνση των πολιτιστικών δεσμών με τους Βόσνιους, μια από
τις τρεις αυτόχθονες εθνοτικές ομάδες.
Το 2019, η Σερβία έδωσε μάλιστα την ευκαιρία στην τουρκική
αστυνομία να επιχειρήσει στο έδαφός της.
Ενώ οι Τούρκοι αστυνομικοί στη Σερβία δεν είναι
οπλισμένοι και εξουσιοδοτημένοι όπως είναι στο σπίτι τους, ορισμένες οργανώσεις
ανθρωπίνων δικαιωμάτων φοβούνται ότι η Σερβία θα πιεστεί να εκδώσει τους
επικριτές του Ερντογάν, συμπεριλαμβανομένων Κούρδων ακτιβιστών, στην Άγκυρα.
Τέτοιοι φόβοι δεν είναι αβάσιμοι. Τον Δεκέμβριο του
2017, δύο χρόνια πριν η Σερβία και η Τουρκία υπογράψουν μνημόνιο κατανόησης για
κοινές αστυνομικές περιπολίες, το Βελιγράδι εξέδωσε τον Κούρδο πολιτικό
Τζεβντέτ Αγιάζ στην Τουρκία.
Οι σερβικές αρχές ζητούν τώρα την έκδοση του Ετζεβίτ
Πίρογλου, άλλου Κούρδου ακτιβιστή, στην Τουρκία, όπου καταζητείται ως ύποπτος
για διασυνδέσεις με τρομοκράτες.
Η Σερβία δεν είναι η μόνη βαλκανική χώρα που φλερτάρει η
Τουρκία. Την προσοχή της Άγκυρας προσελκύουν και άλλα κράτη της
περιοχής. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η πρόσφατη επένδυση στα
ΜΜΕ. Αυτόν τον μήνα, ο τουρκικός δημόσιος ραδιοτηλεοπτικός σταθμός TRT
ξεκίνησε μια βαλκανική υπηρεσία για να φέρει τη «φωνή της Τουρκίας» στην
περιοχή. Εκτός από τη Σερβία και τη Βοσνία, η πλατφόρμα ειδήσεων θα
παρέχει πολιτικό, κοινωνικό, πολιτιστικό και οικονομικό περιεχόμενο στην
Κροατία, τη Βόρεια Μακεδονία, την Αλβανία, το Κόσοβο και το Μαυροβούνιο.
Μακρόν: Δεν
πρέπει να στραφούν στην Τουρκία και τη Ρωσία
Μια τέτοια κραυγαλέα επέκταση επιρροής είναι πιθανό να
ανησυχήσει τα μέλη της ΕΕ. Το 2018, ο Γάλλος Πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν
δήλωσε ότι ήταν αντίθετος «να στραφούν τα Βαλκάνια προς την Τουρκία ή τη
Ρωσία».
Αν και τα σχόλιά του δεν στράφηκαν τόσο στις δυνατότητες των
Βαλκανίων όσο στα εσωτερικά προβλήματα της ΕΕ, το γεγονός παραμένει ότι η
επέκταση της Τουρκίας δεν θα ευχαριστήσει πολλές πρωτεύουσες της ΕΕ και οι
ευρωπαϊκές δυνάμεις είναι απίθανο να επιτρέψουν στην Τουρκία να θέσει σε κίνδυνο
τα συμφέροντά τους στην περιοχή.
Έτσι, τα Βαλκάνια θα παραμείνουν η πύλη της Τουρκίας προς
την Ευρώπη, αλλά η Άγκυρα δεν θα γίνει ο μεγαλύτερος οικονομικός παράγοντας
στην περιοχή στο εγγύς μέλλον.
Ωστόσο, ο αργός ρυθμός της διεύρυνσης της ΕΕ άνοιξε την
πόρτα για την Τουρκία.
Κουρασμένοι από τον φαινομενικά ατελείωτο δρόμο προς
την Ευρώπη, οι χώρες της περιοχής αναζητούν εναλλακτικές λύσεις για να περάσουν
την αιωνιότητα στην αίθουσα αναμονής της ΕΕ.
Για μικρές βαλκανικές χώρες με μεγάλες φιλοδοξίες, οι
στενότεροι δεσμοί με την Τουρκία μπορεί να είναι πιο ελκυστικοί από το πολιτικό
καθαρτήριο.
thearabweekly.com
--
© Βαλκανικό Περισκόπιο -Γιῶργος Ἐχέδωρος
Επιτρέπεται η αναδημοσίευση μόνον με αναφορά της ενεργής ηλεκτρονικής διεύθυνσης του ιστολογίου παραγωγής- https://www.echedoros-a.gr