Ιούλιος 15, 2022. Ελλάδα.
«Στο περιστατικό που έλαβε χώρα στην Τουρκία στις 15 Ιουλίου
2016 και οι επακόλουθες εξελίξεις, όταν εξετάζουμε την εμφάνισή τους, τον
τρόπο εμφάνισης και το τι συνέβη στη συνέχεια, μοιάζουν πολύ με τα
χαρακτηριστικά του ορισμού του «αυτοπραξικοπήματος». Συγκρινόμενο με αυτό
που συνέβη με τους Αδελφούς Μουσουλμάνους στην κοντινή γεωγραφία, είναι δυνατό
να το συγκρίνουμε με το Μίχνα, που αποκαλείται περίοδος καταπίεσης και διώξεων.
Ο βασιλιάς της Σουηδίας ο Γ’ το 1772, Γκουστάβ,
οργάνωσε ένα αυτοσχεδιασμένο πραξικόπημα στο κοινοβούλιο της Σουηδίας υπό την
κυριαρχία του. Αυτό το πραξικόπημα, που έληξε την Εποχή των Ελευθεριών της
Σκανδιναβικής περιοχής και αποκατέστησε την απόλυτη μοναρχία, καταγράφηκε ως το
πρώτο γνωστό «αυτοπραξικόπημα» ή «αυτοκτύπημα» στην πρόσφατη ιστορία.
Ο όρος «αυτοαντίκτυπος»(;) Ορίζεται ως μια εξέγερση ή
απόπειρα πραξικοπήματος και πραξικοπήματος κατά την οποία μια χώρα ή ηγέτης
κράτους έχει παράνομη εξουσία διαλύοντας ή αποδυναμώνοντας το νομοθετικό σώμα
της χώρας, παρόλο που έχει έρθει στην εξουσία με δημοκρατικά μέσα.
Ξεκίνησε από
την Σπάρτη, αλλά η μεθοδολογία δεν άλλαξε ποτέ
Αυτό το είδος πραξικοπήματος, που έχει εκατοντάδες
παραδείγματα στην ιστορία, εκτελέστηκε από τον βασιλιά της Σπάρτης το 227 π.Χ. Υπάρχουν ιστορικοί που το
πηγαίνουν μέχρι τον Κλεομένη.
Αλλά ένα από τα πιο γνωστά παραδείγματα είναι ο Ναπολέων
Βοναπάρτης, ο οποίος, παρά το γεγονός ότι ήταν δημοκρατικά εκλεγμένος πρόεδρος,
πραγματοποίησε πραξικόπημα κατά του γαλλικού κοινοβουλίου το 1851,
εγκαθιδρύοντας δικτατορία και σύντομα έγινε αυτοκράτορας της Γαλλίας.
Ο Γερμανός δικτάτορας Αδόλφος Χίτλερ, που εξουδετέρωσε τους
αντιπάλους και κατέκτησε την απόλυτη εξουσία με αυτή τη λεγόμενη απόπειρα
πραξικοπήματος, είναι από τους πιο γνωστούς.
Τα κλασικά στρατιωτικά πραξικοπήματα ορίζονται ως αλλαγές
κυβέρνησης στις οποίες χρησιμοποιείται βία ή απειλή βίας για να φέρει τον νέο
ηγέτη στο αξίωμα και υπάρχει ταχεία και παράτυπη μεταφορά της εξουσίας από τον
έναν ηγεμόνα στον άλλο.
Βασική μέθοδος
ο έλεγχος περισσότερων αρχών
Ένα πραξικόπημα συμβαίνει όταν ένας δεόντως εκλεγμένος
ηγέτης αναστέλλει τη νομοθετική και δικαστική εξουσία ή υπονομεύει τις
πολιτικές ελευθερίες και μερικές φορές παραβιάζει το σύνταγμα με την πρόθεση να
παρατείνει τους δικούς του κανόνες.
Ποιο είναι λοιπόν το κλειδί για μια επιτυχημένη
αυτο-επίδραση; Ένα στέλεχος κηρύσσει καιροσκοπικά κατάσταση έκτακτης
ανάγκης και χρησιμοποιεί έκτακτες εξουσίες για να αποκτήσει περισσότερη
εξουσία.
Εν συντομία, τα χαρακτηριστικά γνωρίσματα ενός τέτοιου
χτυπήματος είναι:
Μπορεί να αναφερθεί ως το πρόσωπο που πραγματοποίησε
το πραξικόπημα για να εκλεγεί σύμφωνα με το νόμο, την αναστολή της δικαστικής
και νομοθετικής εξουσίας και το σύνταγμα ή καθιστώντας τα εντελώς
αναποτελεσματικά και δυσλειτουργικά, την καταστροφή ή τον περιορισμό των
πολιτικών δικαιωμάτων και έχοντας εξαιρετικές εξουσίες μετά το πραξικόπημα ή
την απόπειρα πραξικοπήματος.
Η περίπτωση της
15ης Ιουλίου ως παράδειγμα
Το λεγόμενο πραξικόπημα ή απόπειρα πραξικοπήματος που έλαβε χώρα στις 15 Ιουλίου 2016 έχει ομοιότητες με πολλά άλλα «αυτοπραξικοπήματα» στον κόσμο ως προς τα χαρακτηριστικά του.
Καταρχάς, ο κυβερνήτης της χώρας δεν έχει αλλάξει.
Σε αντίθεση με την απώλεια ισχύος, οι δυνάμεις και η
κυριαρχία του αυξήθηκαν δυσανάλογα.
Η χώρα διοικείται από Καταστατικά Διατάγματα που έχουν
εκδοθεί χωρίς εξουσιοδότηση εδώ και πολύ καιρό.
Το πιο προφανές παράδειγμα αυτής της «αλλαγής διαχείρισης»
ήταν η αλλαγή καθεστώτος.
Η αλλαγή καθεστώτος
φέρνει περισσότερη δύναμη στην ελεγχόμενη νομοθεσία
Ο πρόεδρος του Εθνικιστικού Κόμματος -MHP, Ντεβλέτ
Μπαχτσελί, ο οποίος ήταν πολλές φορές κατά του προεδρικού συστήματος, έκανε μια
αιφνιδιαστική αποχώρηση μόλις 3 μήνες μετά τις 15 Ιουλίου και κάλεσε την
κυβέρνηση να φέρει την πρόταση «αλλαγής καθεστώτος» στο κοινοβούλιο.
Στο τέλος της διαδικασίας που ξεκίνησε με αυτή την έξοδο, το
προεδρικό σύστημα με την ονομασία «Σύστημα Προεδρικής Κυβέρνησης» έγινε δεκτό
στη Βουλή τον Ιανουάριο του 2017.
Όταν η τροπολογία τέθηκε σε δημοψήφισμα, ούτε αυτοί που
ήθελαν να ψηφίσουν ούτε αυτοί που θα ψήφιζαν δεν ασχολήθηκαν με το ποια ήταν η
αλλαγή, ούτε την ανέφεραν.
Σχεδόν όλες οι ομιλίες ήταν γεμάτες με ρητορική της 15ης
Ιουλίου. Καθώς η κοινοβουλευτική δημοκρατία εξαφανίστηκε στην Τουρκία στο
τέλος αυτών των εκλογών, ξεκίνησε το de facto προεδρικό σύστημα στο οποίο η
εκτελεστική εξουσία συγκεντρωνόταν σε ένα μόνο πρόσωπο. Μια νέα εποχή έχει
ξεκινήσει, κατά την οποία ο πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν κυβερνούσε τη χώρα
με διατάγματα.
Ένας άλλος σημαντικός δείκτης της συγκέντρωσης της εξουσίας
στο ένα χέρι ήταν ο πλήρης έλεγχος του στρατού, που αποτελεί σημαντικό κέντρο
ισχύος στην Τουρκία. Ως συμβολικό βήμα, η υπαγωγή του ΓΕΣ στο Υπουργείο
Εθνικής Άμυνας ακολούθησε τις εκκαθαρίσεις που έγιναν στο στρατό με το πρόσχημα
της 15ης Ιουλίου.
Η δικαστική
αρχή έχασε την ανεξαρτησία της
Μόλις μετά τις 15 Ιουλίου, περισσότεροι από 4.500 δικαστές
και εισαγγελείς τέθηκαν σε αναστολή από τα καθήκοντά τους με διατάγματα και οι
περισσότεροι από αυτούς συνελήφθησαν.
Ο Ερντογάν και το AKP διαδραμάτισαν αποφασιστικό ρόλο στον
διορισμό της πλειοψηφίας του ανώτατου δικαστικού σώματος, συμπεριλαμβανομένου
του Συνταγματικού Δικαστηρίου.
Αυτές οι σοβαρές εξελίξεις στο δικαστικό σύστημα
ερμηνεύτηκαν ως «το δικαστικό σώμα τέθηκε υπό την επιρροή της εκτελεστικής
εξουσίας».
Ή, αν ορίζεται με ένα άλλο χαρακτηριστικό του
αυτοπραξικοπήματος, έχει γίνει πραγματικότητα «η αναστολή της δικαστικής,
νομοθετικής και συνταγματικής εξουσίας ή καθιστώντας τα εντελώς
αναποτελεσματικά και δυσλειτουργικά».
Σε έκθεση της Ευρωπαϊκής Ένωσης το 2019, «Το προεδρικό
σύστημα έλαβε την εκτελεστική εξουσία υπό τον πλήρη έλεγχό του και
πολιτικοποίησε τη δημόσια διοίκηση επισυνάπτοντας σημαντικούς διορισμούς στη
δημόσια διοίκηση στον εαυτό του. Το νομοθετικό σώμα Βουλή
αποδυναμώθηκε. Η ανεξαρτησία και η αμεροληψία του δικαστικού σώματος έχει
πληγεί σοβαρά».
Κόπηκαν οι ελευθερίες
των πολιτών και περιορίστηκαν τα ΜΜΕ
Μετά τις 15 Ιουλίου, πολλά κανάλια των «αντιπολιτευόμενων»
μέσων ενημέρωσης είτε έκλεισαν είτε εκκαθαρίστηκαν, ή η διαχείρισή τους έπεσε
στα χέρια ανθρώπων «κοντά στην κυβέρνηση».
Κατά τη διάρκεια της κατάστασης έκτακτης ανάγκης,
περισσότερα από 200 μέσα ενημέρωσης έκλεισαν με διατάγματα.
Η εφαρμογή επιτροπείας χρησιμοποιήθηκε για να φιμώσει τις
φωνές αντιφρονούντων. Πολλές μη κυβερνητικές οργανώσεις έκλεισαν. Η
ελευθερία του Τύπου έχει πληγεί σκληρά.
Μετά τον περιορισμό των πολιτικών δικαιωμάτων, το Freedom
House με έδρα τις ΗΠΑ χρησιμοποίησε τη φράση «δεν είναι πλέον ελεύθερη χώρα»
για την Τουρκία στην ετήσια έκθεσή του για τις παγκόσμιες ελευθερίες.
Σύμφωνα με αυτά τα δημοσιεύματα, η αυξανόμενη πίεση και οι
απειλές στον Τύπο είναι οι κύριοι λόγοι για να τεθούν τα μέσα ενημέρωσης υπό
τον έλεγχο της κυβέρνησης.
Ενώ ο έλεγχος της κυβέρνησης έφτασε στο υψηλότερο σημείο του
με τις αλλαγές στην ιδιοκτησία των μέσων ενημέρωσης, το πιο γνωστό παράδειγμα
ήταν η αποχώρηση του Ομίλου Doğan από τα μέσα ενημέρωσης και ο όμιλος Demirören
πήρε όλα τα μέσα ενημέρωσης αυτής της ομάδας με δάνεια από το κρατική τράπεζα.
Το
παράδειγμα των ‘Αδελφών Μουσουλμάνων’
Αυτοπραξικόπημα ή απόπειρα πραξικοπήματος λαμβάνει χώρα σε
μεγάλους αριθμούς στις χώρες της Μέσης Ανατολής, όπου αφθονούν στρατιωτικοί και
πολιτικοί δικτάτορες. Η παλίρροια μεταξύ του Κινήματος της Μουσουλμανικής
Αδελφότητας και των κυβερνώντων στην Αίγυπτο έλαβε χώρα το 1954, κατά τη
διάρκεια της βασιλείας του Γκαμάλ Αμπντέλ Νάσερ.
Η Μουσουλμανική Αδελφότητα (Ikhwan) δεν μπορούσε να αγνοηθεί
από κανέναν ηγέτη λόγω της μεγάλης κοινωνικής και πολιτικής δύναμης στην οποία
βασίζεται στην Αίγυπτο, ενώ οι ηγέτες ήθελαν να δουν μια τόσο μεγάλη δομή πίσω
από αυτήν, εφιστά επίσης την προσοχή ως ένα κίνημα που ήταν εκλαμβάνεται ως απειλή
και κηρύχθηκε παράνομη.
Το κίνημα, σε κάθε περίοδο στην Αίγυπτο, βίωσε πρώτα μια
περίοδο ελευθερίας στα αρχικά στάδια καθώς η διοίκηση χρειαζόταν υποστήριξη,
μετά ορίστηκε ως απειλή η αντιπολίτευση με αποτέλεσμα την ενίσχυση της
διοίκησης ή του ηγέτη και τελικά γνώρισε μια περίοδο καταπίεσης.
Συνοψίζοντας, το αιγυπτιακό περιστατικό έλαβε χώρα στην Τουρκία
στις 15 Ιουλίου καθώς και οι επακόλουθες
εξελίξεις.
Όταν εξετάζουμε την εμφάνισή τους, τον τρόπο που
εμφανίστηκαν και τι συνέβη στη συνέχεια, παρουσιάζουν μεγάλη ομοιότητα με τα
χαρακτηριστικά του ορισμού της «αυτοεπίδρασης».
Σε σύγκριση με αυτό που συνέβη με τους Αδελφούς
Μουσουλμάνους στην κοντινή γεωγραφία, είναι δυνατό να το συγκρίνουμε με το Mihna, που ονομάζεται περίοδος
καταπίεσης και διώξεων.
[Το Mihna αναφέρεται στην περίοδο θρησκευτικού διωγμού που
εγκαινιάστηκε από τον «Αββασιδικό Χαλίφη al-Ma'mun το 833 Κ.Χ. κατά την οποία
οι θρησκευτικοί λόγιοι τιμωρήθηκαν, φυλακίστηκαν ή ακόμη και δολοφονήθηκαν,
εκτός εάν συμμορφώνονταν με το δόγμα Μουταζίλα]- Βικιπαίδεια
boldmedya.com
--
© Βαλκανικό Περισκόπιο -Γιῶργος Ἐχέδωρος
Επιτρέπεται η αναδημοσίευση μόνον με αναφορά της ενεργής ηλεκτρονικής διεύθυνσης του ιστολογίου παραγωγής- https://www.echedoros-a.gr