Σεπτέμβριος 23, 2022. Ελλάδα.
Η Λιβύη έζησε πρόσφατα μια επιστροφή στην ένοπλη σύγκρουση μεταξύ των εσωτερικών μερών, κάτι που απαιτούσε από την Άγκυρα να λάβει θέση για ό,τι συμβαίνει, καθώς είναι ένας από τους πιο εξέχοντες παράγοντες εκεί, ειδικά επειδή συνδέεται με την Τρίπολη με σημαντικές συμφωνίες όπως η συμφωνία για τον καθορισμό της οριοθέτησης των θαλάσσιων συνόρων, γράφει αραβικό δημοσίευμα.
Υπό το φως των ένοπλων συγκρούσεων που συνεχίζονταν στη
Λιβύη, ο Τούρκος Πρόεδρος Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν δέχθηκε τον Πρωθυπουργό της Κυβέρνησης
Εθνικής Ενότητας με έδρα την Τρίπολη, Αμπντέλ Χαμίντ Ντμπέιμπα, καθώς και τον
ορισθέντα πρωθυπουργό από τη Βουλή των Αντιπροσώπων, Φατί Μπασάγκα, του οποίου η
επίσκεψη δημιούργησε εικασίες και ερωτηματικά, ειδικά τις επόμενες μέρες των αιματηρών συγκρούσεων στην Τρίπολη μεταξύ
στρατιωτικών σχηματισμών που συνδέονται με τον καθένα από αυτούς.
Οι πλατφόρμες μέσων ενημέρωσης των δύο πλευρών έσπευσαν να
μεταδώσουν φωτογραφίες από τις συναντήσεις και ειδήσεις που σχετίζονται με
αυτές για να δείξουν τη δύναμη της συμμαχίας τους με την Τουρκία, γεγονός που
έθεσε ερωτήματα σχετικά με τον ρόλο που διαδραματίζει η Τουρκία στη διαμάχη
μεταξύ των συμμάχων του Ντμπέιμπα και του Μπασάγκα, και τη σημασία της
ταυτόχρονης παρουσίας των δύο ανδρών στην Κωνσταντινούπολη.
Συναντήσεις με
τον αντίκτυπο των συγκρούσεων
Η επίσκεψη του Ντμπέιμπα και του Μπασάγκα στην Τουρκία πραγματοποιήθηκε ημέρες μετά τις συγκρούσεις μεταξύ δυνάμεων που συνδέονται με την κυβέρνηση ενότητας και άλλων πιστών στην κυβέρνηση του Μπασάγκα, που οδήγησαν στο θάνατο 32 ανθρώπων, στην πλειονότητά τους αμάχους, και στον τραυματισμό δεκάδων άλλων, πριν από την υποχώρηση των πιστών του Μπασάγκα.
Πέρυσι, τα Ηνωμένα Έθνη, σε συνεργασία με τις ενεργές
δυνάμεις - συμπεριλαμβανομένης της Τουρκίας - μπόρεσαν να καθιερώσουν έναν
διάλογο ανατολικής και δυτικής Λιβύης, μια
πολιτική διαδικασία που υποτίθεται ότι θα κατέληγε σε εκλογές που θα διεξάγονταν
τον Δεκέμβριο του 2021, αλλά αυτό δεν κατέστη δυνατό.
Έκτοτε, η Βουλή των Αντιπροσώπων, που συνήλθε στο Τομπρούκ
και με επικεφαλής τον Ακίλα Σάλεχ, αποφάσισε να απορρίψει την κυβέρνηση Εθνικής
Ενότητας στην Τρίπολη, η οποία ήταν αντικείμενο συναίνεσης μεταξύ της Λιβυκής
Ανατολής και Δύσης, και να αναθέσει στον Φατί Μπασάγκα επικεφαλής μιας υπηρεσιακής
κυβέρνησης που θα προετοίμαζε τις εκλογές, τις οποίες ο Ντμπέιμπα αρνήθηκε,
δεσμευόμενος να παραδώσει την κυβέρνηση μόνο σε εκλεγμένο.
Συζητήσεις στην
Τουρκία ξεχωριστά
Ενώ η κυβέρνηση ενότητας στην Τρίπολη δημοσίευσε φωτογραφίες
του Ντμπέιμπα και του Τούρκου Προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, τα μέσα
ενημέρωσης του Φατί Μπασάγκα δημοσίευσαν μόνο την είδηση για επίσημη τουρκική
πρόσκληση προς αυτόν ως ορισθέντα πρωθυπουργό από τη Βουλή των Αντιπροσώπων.
Το δίκτυο Al-Jazeera που επικαλέστηκε πηγές μέσων ενημέρωσης
από την Άγκυρα ανέφερε ότι ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Μεβλούτ Τσαβούσογλου,
ο υπουργός Άμυνας Χουλουσί Ακάρ και ο αρχηγός πληροφοριών Χακάν Φιντάν
συναντήθηκαν χωριστά με τον Ντμπέιμπα και τον Μπασάγκα.
Οι κύκλοι των μέσων ενημέρωσης στη Λιβύη κυκλοφόρησαν, όπως
είπαν, διαρροές σχετικά με τις συνομιλίες Τουρκίας-Λιβύης, ορισμένες από τις
οποίες αφορούσαν το ενδεχόμενο διορισμού νέου πρωθυπουργού του Υπουργού
Εσωτερικών, υπεύθυνου για την κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας, Μπαντρ αλ-Ντιν αλ
Τούμι, ή του υπουργού Υγείας της ίδιας κυβέρνησης, Ραμαντάν Μπου Τζινά, ενώ
υπήρχαν αναφορές για ενδεχόμενο να πάει σε τρίτη κυβέρνηση.
Ποιος είναι
πιο κοντά στην Τουρκία;
Μια αναφορά του δικτύου Al-Jazeera του Κατάρ επικαλείται πηγές προσκείμενες στον Φατί Μπασάγκα ότι «η Τουρκία τόνισε την ανάγκη να αποκηρύξει τη βία, να αποφύγει την κλιμάκωση, να αποφύγει τις μάχες και να επιλύσει την τρέχουσα πολιτική κρίση και το μπλοκάρισμα που συμβαίνει παρουσία δύο κυβερνήσεων με αντικρουόμενη νομιμότητα».
Οι ίδιες πηγές - που όρισαν την ανωνυμία τους - ανέφεραν ότι
η τουρκική πλευρά τόνισε «την ανάγκη ανάπτυξης ενός συναινετικού οδικού χάρτη
που να οδηγεί σε εκλογές σε υγιή βάση και υπό την αιγίδα των Ηνωμένων Εθνών,
αλλά δεν εξέφρασε υποστήριξη προς τις κυβερνήσεις Μπασάγκα και Ντμπέιμπα και
δεν διευκρίνισε τα χαρακτηριστικά του απαιτούμενου χάρτη».
Με τη σειρά του, ο πρώην πρεσβευτής της Λιβύης στην Τουρκία,
Αμπντέλ Ραζάκ Μοχτάρ, έγραψε μια ανάρτηση στο Facebook, κατηγορώντας τον Ντμπέιμπα
ότι «παραποιεί γεγονότα θεωρώντας το τουρκικό κράτος και τον πρόεδρό του ως
υποστηρικτές του».
Εν μέσω αλληλοσυγκρουόμενων θέσεων των μέσων ενημέρωσης της
Λιβύης σχετικά με την πραγματική θέση της Άγκυρας σχετικά με τη σύγκρουση Ντμπέιμπα
και Μπασάγκα, τίθεται ένα ερώτημα σχετικά με το εάν η τουρκική προσέγγιση στη
Λιβύη έχει αλλάξει, ειδικά μετά την υποδοχή του Προέδρου της Βουλής των
Αντιπροσώπων με έδρα το Τομπρούκ, του Ακίλα Σάλεχ, και δεν παίρνει θέση στην
πρόσφατη σύγκρουση.
Οι πυλώνες της
τουρκικής πολιτικής στη Λιβύη
Από την άποψη αυτή, ο Σαΐντ αλ Χάτζι, ερευνητής με ειδίκευση
στα τουρκικά θέματα, πιστεύει ότι η τουρκική προσέγγιση στο λιβυκό ζήτημα
παραμένει η ίδια, τονίζοντας ότι «δεν έχει αλλάξει ριζικά, αλλά μπορεί να έχει μετακινηθεί
πρόσφατα».
Ο αλ Χάτζι πιστεύει ότι η τουρκική προσέγγιση από την αρχή
βασίζεται σε δύο πυλώνες:
Ο πρώτος περιλαμβάνει την απόρριψη στρατιωτικών λύσεων σε
εσωτερικές διαφορές και την υποστήριξη μιας πολιτικής λύσης.
Ο δεύτερος είναι η σταθερότητα της Λιβύης, η οποία είναι
κοινό συμφέρον για τις δύο χώρες, διότι διατηρεί τις συμφωνίες που έχει συνάψει
η Τουρκία με την πρώην Κυβέρνηση Εθνικής Συμφωνίας με επικεφαλής τον Φαγιέζ αλ Σάρατζ, όσον αφορά την ασφάλεια και
τη στρατιωτική συνεργασία και την οριοθέτηση των θαλάσσιων συνόρων
(τουρκο-λιβυκού μνημονίου).
Ωστόσο, αυτή η προσέγγιση έχει αλλάξει πρόσφατα, σύμφωνα με
τον ερευνητή των τουρκικών υποθέσεων, ο οποίος τόνισε ότι δεν πρόκειται για
ριζική αλλαγή, καθώς «αφορά περισσότερο στυλ και λόγο».
Αυτή η αλλαγή εκδηλώνεται με ειλικρίνεια προς όλα τα μέρη,
και σχετικά, ο αλ Χάτζι λέει, «Αν και ο Μπασάγκα περιγράφονταν πάντα ως Τούρκος
στη Λιβύη, δεν υπάρχει καμία προκατάληψη υπέρ του».
Επεσήμανε ότι «ένα μέρος των κινήτρων αυτής της αλλαγής
σχετίζεται με την πολυπλοκότητα της εσωτερικής σκηνής της Λιβύης, ενώ το άλλο
μέρος σχετίζεται με την κατάσταση του περιφερειακού διαλόγου και συντονισμού
που βελτίωσε τη σχέση της Τουρκίας με τα διάφορα εμπλεκόμενα μέρη και με
επιρροή στη Λιβύη».
Ο αλ Χάτζι πιστεύει ότι «η Τουρκία είναι, φυσικά, πιο κοντά
στην κυβέρνηση Ντμπέιμπα, αλλά δεν το δηλώνει ρητά και δεν καταδικάζει άμεσα
άλλα κόμματα όπως τον Μπασάγκα, αλλά καλεί σε διάλογο και εκλογές, και αυτό
συνεπάγεται υποστήριξη προς την κυβέρνηση Ντμπέιμπα.
Η τρίτη κυβερνητική
επιλογή
Σχετικά με το ενδεχόμενο συμφωνίας για νέο πρωθυπουργό, μια
πηγή στο Ανώτατο Συμβούλιο της Επικρατείας - που προτίμησε να μην κατονομαστεί
- επιβεβαίωσε ότι ο πρόεδρος του συμβουλίου, Χάλεντ αλ Μάσρι, είπε στα μέλη του
πριν πάει στο Κάιρο ότι θα συζητούσε τον σχηματισμό τρίτης κυβέρνησης με
επικεφαλής τον ίδιο προσωπικά.
Η πηγή εξήγησε -σε συνέντευξή της στο Al-Jazeera Net- ότι το
θέμα θα είχε συμφωνηθεί μεταξύ του αλ Μάσρι και του προέδρου του κοινοβουλίου
στο Τομπρούκ, Ακίλα Σάλεχ, υπό αιγυπτιακή
χορηγία.
Αυτές οι ειδήσεις συμπίπτουν σε μεγάλο βαθμό με δηλώσεις
ενός μέλους του Ανώτατου Συμβουλίου του Κράτους, Αμπντέλ Καντέρ Χουβάιλι, στις
οποίες μίλησε για διαβουλεύσεις μεταξύ του συμβουλίου και της αιγυπτιακής
πλευράς σχετικά με την πρόταση σχηματισμού τρίτης κυβέρνησης με επικεφαλής τον
προεδρικό υποψήφιο Μοχάμεντ Ελ-Μαζούγκι. .
Δεν υπάρχει
ακόμη ανοικτή υποστήριξη της Τουρκίας
Σύμφωνα με τις διαρροές και τις πληροφορίες που ελήφθησαν
από την Τουρκία, δεν υπάρχουν ενδείξεις για προσχώρηση της Τουρκίας σε
συγκεκριμένη επιλογή στις μεσολαβητικές της προσπάθειες όσον αφορά την επίλυση
της σύγκρουσης μεταξύ Μπασάγκα και Ντμπέιμπα.
Ο καθηγητής Αλί Μπακίρ, καθηγητής στο Πανεπιστήμιο του
Κατάρ, ειδικός στις τουρκικές υποθέσεις, πιστεύει ότι «η Άγκυρα προσπαθεί να
κρατήσει ανοιχτές τις γραμμές και τις πόρτες της με όλους, γιατί ο ρόλος της
διαμεσολάβησης προϋποθέτει και μάλιστα απαιτεί μια σχέση με τα δύο μέρη της
σύγκρουσης».
Ο Σαΐντ αλ Χάτζι ισχυρίζεται ότι αυτό που επιδιώκει αυτή τη
στιγμή η Τουρκία είναι να κλείσει τελείως την πόρτα σε στρατιωτικές λύσεις και
να μεσολαβήσει μεταξύ των μερών, καθώς έχει έγγραφα που δεν κατέχουν άλλοι που
βρίσκονται στις πολύ καλές σχέσεις της με τα δύο μέρη, Ντμπέιμπα και Μπασάγκα.
Και θεωρεί ότι «οι επισκέψεις των λιβυκών κομμάτων στην
Τουρκία δείχνουν ότι επιδιώκουν τουλάχιστον να καθίσουν μαζί, απόπειρες που
μέχρι τώρα δεν έχουν πετύχει». Τόνισε ότι η Τουρκία είναι ανοιχτή σε όλες τις
πολιτικές επιλογές, συμπεριλαμβανομένης της διατήρησης της κυβέρνησης Ντμπέιμπα
ή μιας τρίτης κυβέρνησης ή συμφωνίας σε κάτι άλλο κοινό.
Turk Press
--
© Βαλκανικό Περισκόπιο -Γιῶργος Ἐχέδωρος
Επιτρέπεται η αναδημοσίευση μόνον με αναφορά της ενεργής ηλεκτρονικής διεύθυνσης του ιστολογίου παραγωγής- https://www.echedoros-a.gr