Σεπτέμβριος 5, 2022. Ελλάδα.
«Όλα δείχνουν έτοιμα για την έναρξη νέων κρίσεων στα Δυτικά Βαλκάνια. Η ανεπάρκεια της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η έλλειψη προσοχής της Αμερικής και οι αυξανόμενες τοπικές εντάσεις έχουν συνδυαστεί για να κάνουν την εθνικιστική κυβέρνηση της Σερβίας πιο ισχυρή στην κλιμάκωση των περιφερειακών διεκδικήσεων της», γράφει ο παρατηρητής των Βαλκανίων, Γιάνους Μπουγκάσκι, στο ίδρυμα «Jamestown» της Ουάσινγκτον.
Ευκαιρίες
για τη Μόσχα
Οι ανεπίλυτες διαφορές προσφέρουν επίσης πολλές ευκαιρίες
για τη Μόσχα, παρόλο που χάνει τον πόλεμο στην Ουκρανία.
Το Κρεμλίνο θεωρεί τα Βαλκάνια ως στρατηγικό πλεονέκτημα, όπου μπορεί να
υπονομεύσει τον ρόλο των δυτικών θεσμών υποστηρίζοντας ότι το ΝΑΤΟ απέτυχε να
προσφέρει σταθερότητα.
Βασικός σύμμαχος του Πούτιν στην περιοχή είναι ο Αλεξάνταρ
Βούτσιτς, με τον οποίο ο Πούτιν έχει συμβιωτική σχέση. Η Μόσχα υποστηρίζει
το Βελιγράδι για την οικοδόμηση του «Σερβικού Κόσμου», σύμφωνα με τον οποίο
όλοι οι Σέρβοι πρέπει να ζουν σε ένα διευρυμένο σερβικό κράτος.
Σε αντάλλαγμα, η Σερβία επιτρέπει στη Ρωσία να αυξήσει την
επιρροή στην περιοχή μέσω ενεργειακών συμφωνιών, διείσδυσης πληροφοριών,
στρατιωτικής συνεργασίας και παραπληροφόρησης.
Πρόσφατα, το Βελιγράδι υπέγραψε άλλη μια συμφωνία
προμήθειας φυσικού αερίου από τη ρωσική Gazprom και συνεχίζει να επιτρέπει στα
προπαγανδιστικά τηλεοπτικά κανάλια RT και Sputnik του Κρεμλίνου να
προβάλλονται, παρά την πανευρωπαϊκή απαγόρευσή τους.
Η πρόσφατη επίσκεψη του υπουργού Εσωτερικών Αλεξάνταρ Βουλίν
στη Μόσχα έδειξε την αποφασιστικότητα του Βελιγραδίου να υποστηρίξει τον ρωσικό
ιμπεριαλισμό με αντάλλαγμα τη βοήθεια του Κρεμλίνου για τον περιορισμό της
προόδου του Κοσσυφοπεδίου.
Ορισμένες συμφωνίες, όπως η πρόσφατη συμφωνία για την
ελεύθερη κυκλοφορία, ενδέχεται να επιτευχθούν ακόμη και σε συνομιλίες με τη
μεσολάβηση της ΕΕ μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινα, αλλά χωρίς προθεσμία για τη
διακρατική αναγνώριση, οι διαπραγματεύσεις θα συνεχιστούν επ' αόριστον.
Το Βελιγράδι και η Μόσχα έχουν υπολογίσει ότι η τροφοδοσία
της σύγκρουσης στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο θα αποσπάσει την προσοχή των δυτικών
αξιωματούχων και ο φόβος μιας έκρηξης βίας θα τους εμποδίσει να λάβουν σκληρές
αποφάσεις σχετικά με την αμοιβαία αναγνώριση.
Οι Σέρβοι της
Βοσνίας και οι Κροάτες
Επίσης, η Μόσχα έχει στενή συνεργασία με τον επικεφαλής της
σερβικής οντότητας στη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, Μίλοραντ Ντόντικ, ο οποίος έχει
δηλώσει ανοιχτά τη φιλοδοξία του να χωρίσει και να δημιουργήσει ένα άλλο
σερβικό κράτος. Η Μόσχα του προσφέρει οικονομική, στρατιωτική και
προπαγανδιστική βοήθεια με διάφορες μορφές.
Οι ημιτελείς κυρώσεις από την ΕΕ δεν πτόησαν τον Ντόντικ,
ενώ οι φιλοδοξίες των Κροατών εθνικιστών να δημιουργήσουν μια τρίτη εθνική
οντότητα στη Βοσνία έχουν δώσει τη θέση τους σε αυτόν και τους προστάτες του
στη Μόσχα.
Αστάθεια στο
Μαυροβούνιο
Το Μαυροβούνιο αποσταθεροποιείται επίσης από μια επίθεση
στους ανεξάρτητους θεσμούς του από σερβικά εθνικιστικά κόμματα που συνδέονται
στενά με το καθεστώς στη Ρωσία.
Αυτή η επίθεση περιλαμβάνει πρόσφατα αιτήματα για σερβική
αυτονομία σε ορισμένους δήμους του νότου. Δυστυχώς, η εμπιστοσύνη των
δυτικών κυβερνήσεων ότι οι ένθερμοι ακτιβιστές κατά της διαφθοράς που θα προωθούσαν
αποτελεσματικούς ηγέτες στην κυβέρνηση έχει εξασθενίσει.
Η κυβέρνηση του Αμπάζοβιτς αποδείχθηκε βραχύβια, καθώς ήταν
πρόθυμη να υπονομεύσει την κυριαρχία του Μαυροβουνίου υπογράφοντας συμφωνίες με
τη Σερβική Ορθόδοξη Εκκλησία, μια οργάνωση που δεν αναγνωρίζει το κράτος του
Μαυροβουνίου.
Επιπλέον, οι ισχυρισμοί ότι η κυβέρνηση καταπολεμούσε τη
διαφθορά έχασαν την αξιοπιστία τους, καθώς οι στενότεροι σύμμαχοί της ήταν
κόμματα και θρησκευτικοί ηγέτες διεφθαρμένοι από τη Μόσχα.
Επικίνδυνος
ο κομματικός ανταγωνισμός στην Αλβανία
Η Αλβανία μπορεί επίσης να παρασυρθεί σε μια περιφερειακή
σύγκρουση μέσω της ρωσικής υπονόμευσης. Η διείσδυση σε αλβανική
στρατιωτική εγκατάσταση και η επίθεση σε τρεις στρατιώτες, πρόσφατα, αποτελεί
πρόκληση, ξεκάθαρα, για να αναστατώσει τη χώρα και να δημιουργήσει περισσότερα
προβλήματα στο ΝΑΤΟ.
Η επίθεση στη (στρατιωτική) βάση είχε σκοπό να υποκινήσει τη
σύγκρουση μεταξύ της κυβέρνησης και της αντιπολίτευσης και να αποσπάσει την
προσοχή από τις αλυτρωτικές εκστρατείες της Σερβίας.
Η υποστήριξη των Τιράνων στην πρωτοβουλία Ανοιχτά
Βαλκάνια, ένα γεωστρατηγικό έργο που έχει σχεδιαστεί για να αυξήσει την
περιφερειακή επιρροή της Σερβίας και την οικονομική διείσδυση της Μόσχας, δεν
θα παράσχει στην Αλβανία ασυλία έναντι των συγκρούσεων.
Τρανταχτή η
απουσία της Ευρωπαϊκής Ένωσης στην περιοχή
Οι ισχυρισμοί ορισμένων ηγετών της ΕΕ για «στρατηγική
αυτονομία» της Ευρώπης ακούγονται παράλογοι, αν σκεφτεί κανείς ότι δεν μπορούν
να εγγυηθούν την ασφάλεια σε μια περιοχή που θέλει να ενταχθεί στην Ε.Ε.
Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει καθυστερήσει τις ενταξιακές
συνομιλίες με τη Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία, ενώ η ένταξη της Βοσνίας και
του Κοσσυφοπεδίου είναι μια μακρινή προοπτική.
Υπονομεύεται
η σταθερότητα της Βόρειας Μακεδονίας
Η σταθερότητα της Βόρειας Μακεδονίας έχει υπονομευθεί από τη
Βουλγαρία, μέλος της ΕΕ, της οποίας η κυβέρνηση παραμένει βυθισμένη σε δύσκολες
ιστορικές διαμάχες.
Η ΕΕ παίρνει επίσης στο μυαλό της τον Βούτσιτς, λέγοντας
αντ' αυτού ότι θα παρακρατήσει οποιαδήποτε προενταξιακή χρηματοδότηση στη
Σερβία εάν η κυβέρνησή του δεν σεβαστεί τη συναίνεση της ΕΕ για την επιβολή
κυρώσεων στη Μόσχα μετά την εισβολή της στην Ουκρανία.
Η κυβέρνηση Μπάιντεν, από την άλλη, επιτρέπει στη Ρωσία να
διεισδύσει στην περιοχή αποδεχόμενη τις δηλώσεις Βούτσιτς ότι δεν θέλει να
αποξενώσει τους υποστηρικτές του επιβάλλοντας κυρώσεις στη Ρωσία.
Η Ουάσινγκτον
εξαπατήθηκε την δεκαετία του ‘90
Αξίζει να θυμηθούμε πώς η Ουάσιγκτον εξαπατήθηκε για πρώτη
φορά από τον Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς, ο οποίος ισχυρίστηκε ότι ήταν ο εγγυητής
της ειρήνης και της ακεραιότητας της Γιουγκοσλαβίας στις αρχές της δεκαετίας
του 1990. Η ώρα της ισορροπίας έχει τελειώσει: η Σερβία είναι είτε ευρωπαϊκό
κράτος είτε ευθυγραμμισμένο με τον ρωσικό ιμπεριαλισμό που επιδιώκει να
καταστρέψει τους δυτικούς θεσμούς.
Προκειμένου να αποφευχθούν νέες συγκρούσεις, οι στόχοι των
επιθετικών πολιτικών της Σερβίας πρέπει να ληφθούν πλήρως ως άμυνα.
Τόσο η Βοσνία όσο και το Κοσσυφοπέδιο χρειάζονται μια πορεία
προς την ένταξη στο ΝΑΤΟ και οι φιλοδυτικές δυνάμεις στο Μαυροβούνιο
χρειάζονται μεγαλύτερη υποστήριξη προκειμένου να παραγκωνίσουν τους
φιλομοσκοβίτες εθνικιστές.
Εάν δεν αναπτύξουν ένα σαφές σχέδιο για την εγγύηση της
περιφερειακής ασφάλειας, για τον αφοπλισμό των εμπρηστών, η Ουάσιγκτον και οι
Βρυξέλλες μπορεί να αναγκαστούν να σβήσουν πολλές φωτιές.
Janusz Bugajski
--
© Βαλκανικό Περισκόπιο -Γιῶργος Ἐχέδωρος
Επιτρέπεται η αναδημοσίευση μόνον με αναφορά της ενεργής ηλεκτρονικής διεύθυνσης του ιστολογίου παραγωγής- https://www.echedoros-a.gr