Ιανουάριος 25, 2023. Ελλάδα.
Καθώς οι σύμμαχοι της Ουκρανίας τσακώνονται για το πώς να βοηθήσουν τη χώρα να πολεμήσει τις δυνάμεις του Βλαντίμιρ Πούτιν, οι ημιτελείς εργασίες στο κατώφλι του ΝΑΤΟ χρειάζονται περισσότερη προσοχή.
Τα Βαλκάνια ήταν εδώ
και πολύ καιρό μια λέξη για την πολιτική και εθνική αστάθεια, αλλά τα πράγματα
έχουν πάρει μια στροφή προς το χειρότερο πρόσφατα.
Οι εντάσεις έχουν
κλιμακωθεί από το καλοκαίρι, αφού το Κοσσυφοπέδιο είπε στους Σέρβους που ζουν
στη χώρα ότι έπρεπε να υιοθετήσουν τα ίδια δελτία ταυτότητας και τοπικές
πινακίδες με τους περισσότερους Αλβανούς.
Ο Σέρβος πρόεδρος
Αλεξάνταρ Βούτσιτς προσπάθησε τις τελευταίες ημέρες του Δεκεμβρίου να εκτονώσει
την κατάσταση αφού κάτοικοι στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο απέκλεισαν δρόμους και
συγκρούστηκαν με την αστυνομία.
«Δεν είναι ασήμαντο»
Για τους ξένους, το
θέμα μπορεί να φαίνεται ασήμαντο.
Αλλά μια μικρή σπίθα
μπορεί εύκολα να γίνει μια μανιασμένη φωτιά.
Διπλωμάτης στο
Βελιγράδι, ο οποίος ζήτησε την ανωνυμία του επειδή δεν είχε εξουσιοδότηση να
μιλήσει δημόσια, είπε ότι ήταν συγκλονιστικό να βλέπεις την Ευρώπη να φλερτάρει
με μια δεύτερη σύγκρουση τους τελευταίους μήνες.
Ένας άλλος διπλωμάτης,
με έδρα την πρωτεύουσα του Κοσσυφοπεδίου, την Πρίστινα, είπε ότι τα οδοφράγματα
ήταν παρόμοια με την ένταση της Κροατίας και της Σερβίας στον πόλεμο το 1990.
Ο Βούτσιτς,
υποστηριζόμενος από τον Πούτιν, έχει στο παρελθόν κατηγορηθεί από τους
αντιπάλους του ότι πυροδότησε τις φωτιές στο Κοσσυφοπέδιο. Ο ίδιος
χαρακτήρισε τις τελευταίες νύχτες του Δεκεμβρίου μερικές από τις πιο δύσκολες
της ζωής του.
«Θα μας είχε οδηγήσει
σε μια ολοκληρωτική καταστροφή», είπε σε συνέντευξή του στην κατοικία του στο
Βελιγράδι στις 17 Ιανουαρίου. Ήμουν πολύ φοβισμένος».
Οι προειδοποιήσεις για
κάτι μεγαλύτερο είναι μια υπενθύμιση των αγιάτρευτων πληγών από την προηγούμενη
σύγκρουση της Ευρώπης – και δεν είναι τυχαίο ότι επέστρεψαν κατά τη διάρκεια
του πολέμου στην Ουκρανία, που ξεκίνησε πριν από σχεδόν ένα χρόνο.
«Αποδυναμωμένος ο πρόεδρος της Σερβίας»
Με την Ευρωπαϊκή
Ένωση, το ΝΑΤΟ και τη Ρωσία να απασχολούνται, ο πρωθυπουργός του Κοσσυφοπεδίου
Άλμπιν Κούρτι έχει πατήσει εκεί που οι προκάτοχοί του δεν τόλμησαν ποτέ, φοβούμενοι
τις συνέπειες. Η Σερβία, εν τω μεταξύ, προσπάθησε να κάνει
ταχυδακτυλουργικά τις σχέσεις της με την Ευρώπη και τη Ρωσία, οι οποίες έχουν ενταθεί
από τον πόλεμο.
«Ο Βούτσιτς είναι
αποδυναμωμένος επειδή ο παλιός του σύμμαχος Πούτιν διεξάγει πόλεμο, και το
Κοσσυφοπέδιο είναι επίσης αποδυναμωμένο επειδή υπάρχει μικρή θέση στην
ευρωπαϊκή ατζέντα για άλλα προβλήματα εκτός από τον πόλεμο», λέει ο Ζάρκο
Πουχόφσκι, καθηγητής πολιτικών επιστημών στο Πανεπιστήμιο του Ζάγκρεμπ.
«Οι εντάσεις που
ξεκίνησαν πριν από λίγους μήνες έχουν επιστρέψει στο status quo και αυτό είναι
πολύ ανησυχητικό».
Δυτικά Βαλκάνια – η πιο ασταθής γωνιά της Ευρώπης
Τα Βαλκάνια –η πιο
ασταθής γωνιά της Ευρώπης– δείχνει πολλά από τα παλιά χαρακτηριστικά τους.
Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη
παραμένει παράλυτη δεδομένης της τριμερούς κυβέρνησης που γεννήθηκε από την
ειρηνευτική συμφωνία του 1995, και ο σύμμαχος του Πούτιν που ηγείται της
σερβικής οντότητας συνεχίζει να απειλεί με απόσχιση.
Το Μαυροβούνιο, το
οποίο εντάχθηκε στο ΝΑΤΟ το 2017, θεωρείται πλέον υβριδικό καθεστώς από την οργάνωση
Freedom House που εδρεύει στην Ουάσιγκτον.
Στο Κοσσυφοπέδιο, η
διατήρηση της εύθραυστης ειρήνης είναι περίπλοκη. Η Σερβία θεωρεί το
Κοσσυφοπέδιο δικό της, το λίκνο της εθνικότητάς της - όπως ακριβώς βλέπει ο
Πούτιν την Ουκρανία.
Οι τριβές μεταξύ της αλβανικής πλειοψηφίας του Κοσσυφοπεδίου και των περίπου 100.000 Σέρβων που εξακολουθούν να ζουν ως επί το πλείστον στο βόρειο τμήμα του έθνους των 1,8 εκατομμυρίων κατοίκων έχουν έρθει και παρέρχονται από τότε που μια εκστρατεία βομβαρδισμού υπό την ηγεσία του ΝΑΤΟ το 1999 έδιωξε τον στρατό του Γιουγκοσλάβου ισχυρού άνδρα Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς.
Η συμφιλίωση έφτασε σε
αδιέξοδο το 2008, όταν η κυβέρνηση στην Πρίστινα κήρυξε μονομερώς την
ανεξαρτησία από τη Σερβία.
Η δημιουργία του
έθνους-κράτους υποστηρίχθηκε από περίπου τον μισό κόσμο, συμπεριλαμβανομένων
των ΗΠΑ και όλων των μελών της ΕΕ εκτός από πέντε, αλλά όχι από τη Σερβία, τη
Ρωσία και την Κίνα.
Τόσο για το
Κοσσυφοπέδιο όσο και για τη Σερβία, απώτερος στόχος είναι η ένταξη στην
ΕΕ.
Οι Βρυξέλλες έχουν
καταστήσει σαφές και στις δύο χώρες ότι η πρόοδος εξαρτάται από την ικανότητά
τους να βελτιώσουν τους δεσμούς τους. Οι απεσταλμένοι επέστρεψαν τις
συναντήσεις για να αποδεχτούν ένα νέο σύμφωνο ειρήνης που συνέταξε η ΕΕ.
Ο Ζοζέπ Μπορέλ,
επικεφαλής εξωτερικής πολιτικής της ΕΕ, δήλωσε στις 23 Ιανουαρίου ότι η
επίτευξη συμφωνίας είναι ο μόνος τρόπος για να «σπάσει ο φαύλος κύκλος της
κρίσης επί τόπου και να μειωθεί ο κίνδυνος περαιτέρω κλιμάκωσης».
Ο Βούτσιτς είπε στους
δημοσιογράφους την ίδια μέρα ότι η Σερβία έπρεπε να το πάρει στα σοβαρά.
Αυτό δεν φαίνεται
επικείμενο. Περίπου 3.800 στρατιώτες του ΝΑΤΟ που σταθμεύουν στο
Κοσσυφοπέδιο εξακολουθούν να απαιτούνται για τη διατήρηση μιας ολοένα και πιο
επισφαλούς ειρήνης και τα πρόσφατα γεγονότα έδειξαν ότι δεν είναι καθόλου
περιττοί.
«Αυτή η κατάσταση
μπορεί να διαρκέσει για χρόνια», λέει ο Πουχόφσκι, ο Κροάτης ακαδημαϊκός.
«Και όλα εξαρτώνται
από το αν μερικοί «μεθυσμένοι» ξεκινούν κάτι πολύ, πολύ χειρότερο».
Οι χώρες διοικούνται επίσης από ηγέτες με πολύ αντιφατικό πολιτικό υπόβαθρο
Ο Βούτσιτς κατήγγειλε
την εισβολή του Πούτιν, αλλά αρνήθηκε να συμμετάσχει στις προσπάθειες κυρώσεων
της ΕΕ και η κυβέρνησή του στο Βελιγράδι διατηρεί δεσμούς με τη Ρωσία.
Ο Κούρτι, 47 ετών,
ένας ριζοσπάστης αριστερός που κάποτε ήταν πολιτικός κρατούμενος στη Σερβία,
αντιτάχθηκε στην υπάρχουσα συμφωνία ΕΕ μεταξύ του Κοσσυφοπεδίου και της Σερβίας
από το 2013. Στη δεύτερη περιοδεία του ως πρωθυπουργός, έχει θέσει ως
προτεραιότητά του να διεκδικήσει την κυριαρχία του Κοσσυφοπεδίου - ακόμα κι αν
σημαίνει περαιτέρω ανταγωνισμός με τους Σέρβους.
Ηγέτες αντίπαλων
κομμάτων στο Κοσσυφοπέδιο τον επέκριναν για υποκίνηση διαμαρτυριών και
αποκαλώντας τον απρόβλεπτο.
Τελευταίο παράδειγμα
ήταν η κίνησή του να πιέσει το θέμα των πινακίδων και των ταυτοτήτων.
Οι προκλητικοί Σέρβοι
έστησαν οδοφράγματα στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο, το οποίο λαμβάνει οικονομική
υποστήριξη από το Βελιγράδι και όπου οι κάτοικοι χρησιμοποιούν σερβικά
διαβατήρια καθώς και το νόμισμά του, το δηνάριο.
Στις 27 Δεκεμβρίου και
την επόμενη μέρα, ο Βούτσιτς έφυγε για τη Ράσκα, μια μικρή πόλη μέσα στη Σερβία
βόρεια της αποσχισθείσας πόλης Μιτρόβιτσα στο Κοσσυφοπέδιο.
Ο τοπικός σερβικός
πληθυσμός άκουσε την έκκλησή του να αφαιρέσει όλα τα οδοφράγματα, αν και η
ένταση παραμένει 10 φορές χειρότερη από το κανονικό, είπε σε συνέντευξή του στο
Βελιγράδι λίγες εβδομάδες αργότερα.
Η περιοχή πρέπει να
παραμείνει ειρηνική, είπε, διαφορετικά «οτιδήποτε άλλο θα μας οδηγούσε στην
άβυσσο», καταλήγει το αλβανικό δημοσίευμα.
Gazeta Shqiptare
--
© Βαλκανικό Περισκόπιο -Γιῶργος Ἐχέδωρος
Επιτρέπεται η αναδημοσίευση μόνον με αναφορά της ενεργής ηλεκτρονικής διεύθυνσης του ιστολογίου παραγωγής- https://www.echedoros-a.gr