«Reparacionet» = Αποζημιώσεις
Μάιος 5, 2023. Ελλάδα.
Τίρανα.
Το θέμα των επανορθώσεων ως ιστορικό δικαίωμα ενός κράτους
και ενός λαού δεν μπορεί να παραμεληθεί και να ξεχαστεί, γράφει ο αρθρογράφος
Σαμπάν Μουράτι στην εφημερίδα Dita.
Τέτοιο είναι το θέμα των επανορθώσεων, που πρέπει να ζητήσει η Αλβανία από την Ελλάδα.
Είναι ένα θέμα που έχει το ιστορικό του προηγούμενο. Η
Αλβανία μπορεί και πρέπει να θέσει σήμερα το ζήτημα των επανορθώσεων, τις
οποίες πρέπει να πληρώσει η Ελλάδα για τις καταστροφές, τα εγκλήματα, τις
ζημιές και τα θύματα που προκάλεσαν οι ελληνικές στρατιωτικές δυνάμεις στο
έδαφος της Αλβανίας, από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο έως τον Δεύτερο Παγκόσμιο
Πόλεμο.
Συνεχίζει ο Αλβανός αρθρογράφος:
Το θέμα αυτό το έθεσα δυναμικά για πρώτη φορά στο βιβλίο μου
«“Çështja e paqenë e detit: Një intrigë diplomatike greke apo shqiptare?” (
Σημ.: «Το ζήτημα της ειρήνης της θάλασσας. Μία διπλωματική ίντριγκα ελληνική ή
αλβανική;») έκδοση του 2018.
Οι επανορθώσεις, που πρέπει να πληρώσει η Ελλάδα στην
Αλβανία, είναι ένα παλιό θέμα στο φάκελο των διμερών σχέσεων Αλβανίας-Ελλάδας,
όπως είναι γνωστό στα αρχεία και στους κύκλους της ευρωπαϊκής και διεθνούς
διπλωματίας.
Η ιστορία και η διπλωματία έχουν καταγράψει ότι το
θέμα των επανορθώσεων, τις οποίες πρέπει να καταβάλει η Ελλάδα στην Αλβανία,
τέθηκε από την αλβανική κυβέρνηση στη Διάσκεψη Ειρήνης του Παρισιού το
1919-1920.
Στις 12 Φεβρουαρίου 1919, η αντιπροσωπεία της νόμιμης
κυβέρνησης του Δυρραχίου στη Διάσκεψη Ειρήνης στο Παρίσι παρουσίασε τη θέση της
Αλβανίας στη Γραμματεία της Διάσκεψης μέσω Μνημονίου. Στην εισαγωγή του
Μνημονίου σημειώνεται:
«Ευτυχισμένοι που έκαναν τη μέτρια συνεισφορά τους στην
υπόθεση της ελευθερίας, οι Αλβανοί έρχονται σήμερα για να υποβάλουν με σιγουριά
τις νόμιμες αξιώσεις τους στην Αεροπαγίδα του κόσμου... Απαιτούμε την
ανεξαρτησία και την εδαφική ακεραιότητα της Αλβανίας και το σεβασμό των
κυριαρχικών δικαιωμάτων του αλβανικού λαού. Απαιτούμε επίσης οικονομικές
αποζημιώσεις για σημαντικό αριθμό χωριών που κάηκαν από τους Έλληνες στο νότιο
τμήμα της χώρας, καθώς και για τις καταστροφές που έγιναν από τους στρατούς των
κεντρικών αυτοκρατοριών κατά την κατοχή της χώρας από αυτούς τους
στρατούς. Η Αλβανική Προσωρινή Κυβέρνηση, που εξελέγη στις 25 Δεκεμβρίου
του περασμένου έτους, εργάζεται για τη σύνταξη καταλόγου ζημιών και την
εκτίμηση του ποσού. Αυτή η λίστα θα παρουσιαστεί στο Συνέδριο
(Συνδιάσκεψη) για εξέταση το συντομότερο δυνατό».
Αυτό που πρέπει να εκτιμηθεί σε αυτή τη σπάνια διπλωματική
ενέργεια της τότε κυβέρνησης της Αλβανίας, είναι το γεγονός ότι δεν
αποπροσανατολίστηκε από το γεγονός ότι η Ελλάδα ήταν μέρος της νικήτριας
συμμαχίας του πρώτου παγκοσμίου πολέμου, αλλά ανήλθε σε μια Διεθνή Διάσκεψη για
το δικαίωμα των επανορθώσεων στο κατοχικό κράτος, όπως είχε η Ελλάδα στην
Αλβανία.
Ένα άλλο στοιχείο που πρέπει να εκτιμηθεί σχετικά με την Προσωρινή
Κυβέρνηση του Δυρραχίου είναι ότι, παρόλο που δεν είχε ακόμη καθιερώσει πλήρη
κυριαρχία στο έδαφος της χώρας, όπου τα σερβικά στρατεύματα κατοχής βρίσκονταν
ακόμη στο Βορρά, η κυβέρνηση σε διπλωματικό επίπεδο έκανε τα σωστά βήματα να
συνειδητοποιήσει τα συμφέροντά της για το αλβανικό κράτος. Εκτός από την
κυβέρνηση του Δυρραχίου, άλλη αλβανική αντιπροσωπεία, με επικεφαλής τον Εσάτ
Τοπτάνι, υπέβαλε αίτημα για αποζημιώσεις στη Διάσκεψη Ειρήνης στο Παρίσι.
Η σωστή δράση και στάση της νόμιμης αλβανικής κυβέρνησης του
Δυρραχίου στη Διάσκεψη Ειρήνης στο Παρίσι το 1919 για επανορθώσεις από την
Ελλάδα, είναι επίσης ο οδηγός για τον καθορισμό του καθεστώτος των ελληνικών
στρατών που εισήλθαν στο έδαφος της Αλβανίας κατά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.
Πρώτον, ο ελληνικός στρατός εισήλθε στο έδαφος της Αλβανίας,
χωρίς άδεια και χωρίς αίτημα της αλβανικής κυβέρνησης, το οποίο ήταν τυπικά
νόμιμο, παρά το γεγονός ότι λόγω της κατοχής της χώρας από την Ιταλία,
αναγκάστηκε να βρίσκεται σε εξορία.
Επιπλέον, ήταν μια κυβέρνηση με την οποία η Αθήνα είχε
διπλωματικές σχέσεις.
Δεύτερον, ο ελληνικός στρατός εισήλθε σε έδαφος της
Αλβανίας, το οποίο ανακτήθηκε από την Αθήνα ως λεγόμενη «Βόρειος Ήπειρος»,
οπότε από την άποψη της εδαφικής ακεραιότητας και κυριαρχίας της Αλβανίας, ο
ρόλος τους ήταν στρατός εισβολής.
Τρίτον, ο ελληνικός στρατός που έδρασε στο έδαφος της Νότιας
Αλβανίας έχουν το μερίδιό τους στις ζημιές που προκλήθηκαν στον πληθυσμό και
την οικονομία της Αλβανίας μαζί με τους ιταλικούς στρατούς εισβολής. Αυτοί
οι παράγοντες καθιστούν φυσιολογικό και νόμιμο το αίτημα της Αλβανίας για
αποζημιώσεις από την Ελλάδα, για τις ζημιές που προκλήθηκαν στον Β' Παγκόσμιο
Πόλεμο.
Τέταρτον, το 1940 ο ελληνικός στρατός εισήλθε στο έδαφος της
Αλβανίας, την οποία είχε επίσημα και νόμιμα ανακηρύξει «εχθρικό κράτος».
Άρα η παραβίαση της αλβανικής επικράτειας έμοιαζε με
στρατιωτική επέμβαση σε «εχθρικό κράτος».
Αυτό σημαίνει ότι ο ορισμός της Αλβανίας από την Αθήνα ως
«εχθρικό κράτος» οδηγεί στην εξέταση του ελληνικού στρατού, που εισήλθε και
πολέμησε με τον ιταλικό στρατό στο αλβανικό έδαφος, ως ενέργειες σε «εχθρικό
κράτος», με όλες τις συνέπειες και προβλήματα που προκύπτουν και σχετίζονται με
αυτό το πλαίσιο.
Με τον πιο παράλογο τρόπο, η Ελλάδα διατηρεί σε ισχύ τον
αντιαλβανικό νόμο του πολέμου με την Αλβανία από το 1940, παρόλο που η Αλβανία
έχει υπογράψει Συνθήκη Φιλίας και Ασφάλειας με την Ελλάδα, παρόλο που και οι
δύο χώρες είναι μέλη του ΝΑΤΟ.
Είναι ένα μελανό σημείο για το αλβανικό κράτος και τη
διπλωματία, που ξέχασε το θέμα των επανορθώσεων από την Ελλάδα, που έθεσε στη
Διάσκεψη Ειρήνης η κυβέρνηση της Αλβανίας με τον πρωθυπουργό, τον μεγάλο
διπλωμάτη Turhan Paşë Përmeti, και δεν το έθεσε ποτέ ξανά στα τραπέζια διμερών
διαπραγματεύσεων με την Ελλάδα.
Τίθεται λοιπόν το σοβαρό ερώτημα: Πότε θα γίνει η Αλβανία
ένα αξιοπρεπές κράτος, που θα σέβεται τον εαυτό της, την ιστορία και τα
ιστορικά της δικαιώματα και θα απαιτεί αποζημιώσεις από την Ελλάδα;
Shaban
Murati
--
© Βαλκανικό Περισκόπιο -Γιῶργος Ἐχέδωρος
Επιτρέπεται η αναδημοσίευση μόνον με αναφορά της ενεργής ηλεκτρονικής διεύθυνσης του ιστολογίου παραγωγής- https://www.echedoros-a.gr