Οκτώβριος 14, 2010.
Από τη σειρά: Ιστορική Διαφωνία Σκοπίων-Σόφιας (4)
- Όπως βλέπουν σήμερα οι Σκοπιανοί την Ιστορία-
Γράφει ο Βίκτωρ Σβετανόσκι- Виктор Цветаноски
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα: Ούτρινσκι Βέσνικ- Утрински весник
Στη διάρκεια του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου, η Βουλγαρία, θα σταθεί στο πλευρό της ναζιστικής Γερμανίας.
Μετά την κατάληψη της βασιλικής Γιουγκοσλαβίας και άλλων βαλκανικών περιοχών, στα τέλη Απριλίου του 1941, οι υπουργοί Εξωτερικών της Γερμανίας και της Ιταλίας, υπέγραψαν συμφωνία για τη διαίρεση των Βαλκανίων.
Η Βουλγαρία έλαβε 23.800 τετραγωνικά χιλιόμετρα της πΓΔΜ, στην περιοχή του Βαρδάρη, σχεδόν 13.000 τ.χ. από την πλευρά του Αιγαίου και από το Πιρίν 42.000 τετραγωνικά χιλιόμετρα ή συνολικά λίγο περισσότερο από τα δύο τρίτα της γεωγραφικής έκτασης της Μακεδονίας.
Η είσοδος του βουλγαρικού στρατού στα εδάφη της πΓΔΜ έγινε με μεγάλο ενθουσιασμό και ευφορία από τους κατοίκους.
Στα Σκόπια, Βέλες, Στιπ, Οχρίδα, Πρίλεπ, Μπίτολα και άλλες πόλεις, ο βουλγαρικός στρατός έγινε δεκτός με λουλούδια και η κατοχή μετατράπηκε σε απελευθέρωση.
Για την εφαρμογή του πλασματικού εκβουλγαρισμού, ο σλαβομακεδονικός λαός εντάχθηκε στον γραφειοκρατικό μηχανισμό, στις αστυνομικές δυνάμεις, στην εκπαίδευση, σε αυτό συνηγόρησαν οι ιερείς και οι δημοσιογράφοι.
Σύμφωνα με έρευνα του Δρ Ράσκο Τερζιόφσκι, το σχολικό έτος 1941/42 λειτούργησαν στη βουλγαρική γλώσσα, 1072 δημοτικά σχολεία, πάνω από 250 γυμνάσια και για το σκοπό αυτόν ήρθαν από τη Βουλγαρία 1.058 εκπαιδευτικοί καθώς και από το πανεπιστήμιο της Σόφιας, συμμετείχαν 211 φοιτητές.
Ήρθαν ακόμη από τη Σόφια 280 ιερείς που είχαν εργασία να καθοδηγήσουν την λαϊκή θέληση των Σλαβομακεδόνων υπέρ του βουλγαρικού κράτους.
Οι Βούλγαροι στην πΓΔΜ, βρήκαν κατάλληλο έδαφος, όπως άλλωστε το περίμεναν.
Ενδιαφέρουσες, αλλά διαφορετικές, είναι οι απόψεις των Γερμανών συμμάχων τους, οι οποίοι σε μια έκθεση στο Σεπτέμβριο του 1943, θα καταλήξουν στο συμπέρασμα ότι ο σλαβομακεδονικός λαός παρακολουθούσε τους Βουλγάρους με αποστροφή για διάφορους λόγους.
«Οι Βούλγαροι αξιωματούχοι στο μακεδονικό έδαφος έχουν καταλάβει σημαντικές θέσεις στην κοινωνία και στη διοίκηση, ενώ οι εντόπιοι βρίσκονται σε θέσεις που οι Βούλγαροι τις θεωρούν ταπεινωτικές και δεν θα μπορούσαν να τις καλύψουν», γράφει η γερμανική έκθεση.
Η έκθεση αναφέρει ακόμη ότι οι βούλγαροι εκπαιδευτικοί δίδασκαν στα παιδιά το βουλγαρικό σωβινισμό και μάθαιναν να μισούν τους Σέρβους, παρά τις αντιδράσεις που συνάντησαν από τους γονείς των παιδιών. Οι Γερμανοί γράφουν, ότι οι Βούλγαροι υποτιμούσαν γενικά τους Σλαβομακεδόνες και είχαν την τάση να τους θεωρούν ως ανθρώπους κατώτερης κατηγορίας.
Βουλγαρική φρουρά στην Οχρίδα το 1942
«Οι Βούλγαροι ακολουθούσαν σχεδόν την ίδια τακτική με τους Σέρβους. Μέχρι το 1941, οι Σλαβομακεδόνες επιθυμούσαν διακαώς να ανακουφιστούν από το βάρος των Σέρβων και τώρα η ίδια επιθυμία εκφράζεται κατά των Βουλγάρων» σημειώνει η γερμανική έκθεση.
Συνάμα, οι Γερμανοί σημειώνουν, με ορισμένες εξαιρέσεις, βέβαια, ότι η πλειοψηφία των Βουλγάρων ήταν ξένοι προς την ψυχή του σλαβομακεδονικού λαού. Δημιουργούσαν τη δυσαρέσκεια στο πρόσωπο του Σλαβομακεδόνα, με την επιμονή τους ότι «αγωνίζονταν για την εθνική ανεξαρτησία και κατά της μόλυνσης του κομμουνισμού»
Η γερμανική έκθεση θα γράψει χαρακτηριστικά τα εξής για το σλαβομακεδονικό λαό:
«Υπάρχει μια κίνηση που στοχεύει στην ανεξαρτησία και την πλήρη αυτονομία του σλαβομακεδονικού λαού, ως μέρος ενός κράτους της Νότιας Σλαβικής. Υπάρχει η επιθυμία από τον σλαβικό πληθυσμό αυτής της περιοχής να δημιουργήσει ένα Σλαβο-μακεδονικό έθνος (македонско словенски народ), ανεξάρτητο από την επιρροή των Σέρβων και των Βουλγάρων, το οποίο θα αποφασίζει για την τύχη του. Αυτή η κίνηση, η οποία εδρεύει στα Σκόπια, έχει πολλούς υποστηρικτές στον πνευματικό κόσμο και έχει εξασφαλίσει την υποστήριξη του 80 τοις εκατό της αγροτιάς»
Η τότε κυβέρνηση της Βουλγαρίας δεν ήταν ικανοποιημένη από όλη αυτήν την κατάσταση.
Ο Γκερόργκι Τσακαριανιέφσκι, σημειώνει ότι ο αριθμός των εντοπίων που είχαν σχέση με την τότε βουλγαρική κυβέρνηση και θεωρούσαν τον εαυτό τους ως βουλγάρους ήταν μικρός. Στον βουλγαρισμό προσχωρούσαν κυρίως εύποροι και σημαντικοί άνθρωποι.
«Οι Βούλγαροι, εντούτοις, τους είχαν σε απόσταση, δεν τους έδιναν να αναλάβουν ηγετικές θέσεις και δεν συμμετείχαν στην πολιτική ζωή. Αυτοί, όμως, προσπαθούσαν με μυστικές συναντήσεις να εισέλθουν στην δημόσια βουλγαρική διοίκηση και να προωθήσουν τους ανθρώπους τους στην βουλγαρική Εθνοσυνέλευση. Μετά τον πόλεμο αυτοί που έμειναν αμετακίνητοι στις θέσεις τους και στα πιστεύω τους για το βουλγαρικό χαρακτήρα της πΓΔΜ, δεν αντιπροσώπευαν καμία πολιτική κίνηση, διώχθηκαν και καταδικάστηκαν από το σλαβομακεδονικό κράτος και αρκετοί από αυτούς δολοφονήθηκαν χωρίς δίκη», σημειώνει ο Δρ Τσακαριανιέφσκι.
Κρατείται ακόμη μυστικό ποιος είναι ο συνολικός αριθμός αυτών που έχουν εκκαθαριστεί από την νέα κομμουνιστική κυβέρνηση, αλλά σίγουρα γνωρίζουμε ότι 54 εκτελέστηκαν στο Βέλες. Στη Ρέσεν θανατώθηκαν χωρίς δίκη 17 άτομα και μια μεγαλύτερη ομάδα στο Κουμάνοβο.
Ο Ντιμιτάρ Τσκάτροφ και ο Ντιμιτάρ Γκιουζέλ είναι δύο από τους υποστηρικτές του βουλγαρικού φασισμού, που συνελήφθησαν στα Σκόπια και στη συνέχεια εκκαθαρίστηκαν κρυφά. Κανείς δεν γνωρίζει που είναι θαμμένοι. Αλλά και στο Μοναστήρι πραγματοποιήθηκε δίκη Φιλοβουλγάρων και υποστηρικτών του Μιχαήλοφ με επικεφαλής τον Στέφεν Σβετίεφ που καταδικάστηκε σε θάνατο.
Σύμφωνα με το Γερμανό ιστορικό Στέφαν Τρέμπς, η πλειοψηφία των οπαδών του Βάνσο Μιχαήλοφ δεν ενέκρινε την de facto ενσωμάτωση της πΓΔΜ με την ‘Μητέρα Βουλγαρία’.
Ο Μιχαήλοφ το Μάιο του 1941, μετακόμισε στο Ζάγκρεμπ με τον πολύχρονο σύμμαχο και φίλο τους, Άντε Πάβελιτς, που είχε στενές σχέσεις με τη Ρώμη και το Βερολίνο.
«Την άνοιξη του 1943 διοργανώθηκε με επικεφαλής από τον ιταλικό στρατό το σχηματισμό επαναστατικής οργάνωσης που θα βοηθούσε τις ιταλικές δυνάμεις κατοχής στη Βόρεια Ελλάδα. Τον Οκτώβριο του 1943, λίγο μετά την αποχώρηση των Ιταλών από τα Βαλκάνια, κατόπιν διαπραγματεύσεων με τον αξιωματικό των SS, Χάινριχ Χίμλερ, ο Μιχαήλοφ, δημιούργησε μια ισχυρή οργάνωση τύπου VMRO, που αποτελούνταν από 12.000 άνδρες, οι οποίοι θα ετίθεντο υπό των ναζιστών για την προστασία του ελληνικού τμήματος της Μακεδονίας, το οποίο κατείχαν οι Γερμανοί.
Ωστόσο το σχέδιο αυτό καθυστέρησε ως προς το κύριο σκοπό του. Επίσης υπήρχε μια πρόταση τα υπολείμματα του Μιχαήλοφ και του Πάβελιτς να σχηματίσουν έναν ισχυρό στρατό με την υποστήριξη του VMRO που θα πολεμούσε κατά των διάφορων κομματικών αποσπασμάτων του βοσνιακού τμήματος του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου», σημειώνει ο Τρέμπς.
Αμέσως μετά την κατάληψη της πΓΔΜ, ο βασιλιάς Μπορίς ΙΙΙ και η στρατιωτική ηγεσία της χώρας, έβλεπαν με ανησυχία τις δραστηριότητες του Μιχαήλοφ στο Ζάγκρεμπ, γιατί φοβόταν το σχέδιό του, για τη δημιουργία της «ελεύθερης και ανεξάρτητης Σλαβομακεδονίας», θα μπορούσε να πετύχει.
Του έκανε μάλιστα πρόταση ότι θα καταργήσει τη θανατική καταδίκη του, αφού έχει την πρόθεση να επιστρέψει στη Βουλγαρία, και να λάβει μια θέση ηγετική στη διοίκηση της 'Μακεδονίας του Βαρδάρη' (Вардарска Македонија).
Με έκπληξη η Σόφια, έλαβε την απόρριψη της βουλγαρικής πρότασης από τον Μιχαήλοφ, μέσω των στενότερων συνεργατών του.
Η αντίδραση του, όμως του Μιχαήλοφ, ήταν πιο ευνοϊκή στην πρόταση του Γερμανού υπουργού Εξωτερικών Joachim von Ribbentrop, να γίνει πρόεδρος ενός σλαβομακεδονικού κράτους υπό τον έλεγχο του Τρίτου Ράϊχ», προσθέτει ο γερμανός ιστορικός.
Έτσι την 1η Σεπτεμβρίου του 1944, ο Χίτλερ εξέδωσε μια εντολή για άμεση υλοποίηση. Στις 3 Σεπτεμβρίου του 1944 ο Μιχαήλοφ έφυγε από το Ζάγκρεμπ με γερμανικό στρατιωτικό αεροπλάνο για τη Σόφια, όπου εξέτασε την κατάσταση με τους συνεργάτες του. Η κατάσταση έδειχνε απελπιστική.
Στις 5 Σεπτεμβρίου ήρθε στα Σκόπια και την επόμενη ημέρα είχε πολλές συναντήσεις με ακτιβιστές του VMRO. Ο Τρέμπς έγραψε ότι είχε συναντήσεις και με εκπροσώπους των ανταρτών. Μετά από τις συνομιλίες θα δηλώσει κατηγορηματικά την ανεξαρτησία της Σλαβομακεδονίας.
Εξάλλου ο εκπρόσωπος της Γερμανίας Δρ Garben σε μια έκθεσή του προς τον Υπουργό Εξωτερικών του Ράιχ, γράφει ότι μετά από διεξοδική εξέταση των συνθηκών, ο Ιβάν Μιχαήλοφ αρνήθηκε κατηγορηματικά να δηλώσει την ανεξαρτησία της Σλαβομακεδονίας γιατί δεν ήταν ώριμες ακόμη οι προϋποθέσεις και κυρίως ο σλαβομακεδονικός λαός.
Τα προηγούμενα τμήματα της ιστορίας αναρτήθηκαν:
Μέρος Πρώτον
Μέρος Δεύτερον
Μέρος Τρίτον
Ἂρθρα & Σκέψεις- Γιῶργος Ἐχέδωρος