Αύγουστος 16, 2011.
Το γλυπτό του Μεγάλου Αλεξάνδρου το οποίο αποτελεί μέρος ενός γενικότερου έργου, χαρακτηρίζεται ως έργο εθνικής υπερηφάνειας.
Με μια κίνηση, που αναστάτωσε τους Έλληνες, ο Μέγας Αλέξανδρος έκανε μια ηχηρή επιστροφή στη ‘Μακεδονία’.
Το γιγαντιαίο άγαλμα που έχει αξιοσημείωτη ομοιότητα με βασιλιά πολεμιστή- αν και επισήμως δεν τολμά κανείς να το αποκαλέσει έτσι- τοποθετήθηκε στο κέντρο της πρωτεύουσας των Σκοπίων.
Κάθεται επάνω στο αγαπημένο του άλογο, ο κλασικός ήρωας, και παρακολουθεί την πρωτεύουσα από την ευνοϊκή θέση της πλατείας ‘Μακεδονίας’ επισκιάζοντας με το ύψος τα κτήρια των οκτώ ορόφων που το περιστοιχίζουν.
Αυτή άλλωστε ήταν και η ιδέα της ανέγερσής του. Ανάμεσα στα μεγάλα σύννεφα σκόνης, τις τεράστιες μπουλντόζες που διαμορφώνουν το χώρο, υλοποιείται ένα από τα μεγαλύτερα προγράμματα αστικής ανανέωσης όλης της Ευρώπης.
Και όλα αυτά συμβαίνουν στον βόρειο γείτονα της Ελλάδας, πίσω από την 20ετή διαμάχη για το όνομα ‘Μακεδονία’.
Το γλυπτό, το οποίο αποτελεί τμήμα της γενικότερης αναμόρφωσης της πλατείας με τα γοτθικά κτήρια, τις γέφυρες, τη θριαμβευτική πύλη, συμβολίζει την περηφάνια του συνολικού έργου.
Μιλόσοσκι: ‘Καλό εργαλείο προπαγάνδας’
Για την εθνικιστική κυβέρνηση των Σκοπίων, αυτή η μεταμόρφωση της πλατείας αποτελεί ένα καλό εργαλείο προπαγάνδας στη μακρά μάχη με την Ελλάδα για το όνομα και το δικαίωμα της να απαιτήσει ότι ο Αλέξανδρος είναι εθνικός ήρωας (των Σκοπίων).
«Αυτός είναι ένας τρόπος για τους πούμε ό, τι μπορούμε», δήλωσε ο Αντόνιο Μιλοσόσκι, πρώην υπουργός Εξωτερικών σε πρόσφατη συνέντευξή του για την εφημερίδα «The Guardian».
«Ο Μέγας Αλέξανδρος, στην πραγματικότητα δεν έχει διαβατήριο ή πιστοποιητικό γέννησης», είπε ο Μιλόσοσκι στο κτήριο της κυβέρνησης το οποίο βρίθει από αρχαία της εποχής του βασιλιά πολεμιστή.
«Το έργο τοποθετήθηκε για να τονίσει την ταυτότητα της «Μακεδονίας» σε μια εποχή που απειλείται λόγω της διαφωνίας με το όνομα. Όλοι όσοι ζουν σε μια γεωγραφική περιοχή μοιράζονται ένα κοινό παρελθόν, αλλά σύμφωνα με την άποψή μας στην ιστορία δεν υπάρχουν αποκλεισμοί. Αυτό στους Έλληνες είναι εξαιρετικά δύσκολο».
Η Ελλάδα από πολύ παλιά υποστηρίζει ότι η επιθυμία των Σλάβων γειτόνων της να αυτοαποκαλούνται ‘Μακεδόνες’ υποκρύπτει εδαφικές διεκδικήσεις έναντι των γειτονικών επαρχιών της FYROM.
Το άγαλμα αποτελεί την υψηλότερη φιλοδοξία της Πρώην Γιουγκοσλαβικής Δημοκρατίας ως κληρονομιά της, αν και τα τελευταία χρόνια τα Σκόπια ονόμασαν με το όνομα του Μακεδόνα Βασιλιά το αεροδρόμιό τους και την εθνική οδό.
Ο εθνικιστής Γκρούεφσκι -πρώην υπάλληλος τραπέζης
Ο Νίκολα Γκρούεφσκι επανεκλέχθηκε πανηγυρικά στις πρόσφατες εκλογές. Ο σκληροπυρηνικός εθνικιστής, ο οποίος εργαζόταν ως υπάλληλος τραπέζης πριν ασχοληθεί με την πολιτική, έβαλε στόχο να αναμορφώσει τις προσόψεις των κτηρίων του Αρχαιολογικού Μουσείου, του Εθνικού Θεάτρου, της Αίθουσας της Φιλαρμονικής και πολλές άλλες προσόψεις κτιρίων σε στυλ ροκοκό αγάλματα που τοποθετούνται με ταχύτητα ρεκόρ.
Αναμένεται ακόμη το άγαμα του πατέρα του Αλεξάνδρου, του Φιλίππου του Β΄, ύψους 28 μέτρων, το οποίο θα είναι σαφώς μεγαλύτερο από αυτό του βασιλιά πολεμιστή.
Όμως η Διοίκηση είναι διστακτική με τη δημοσίευση του κόστους του έργου αυτού, που σύμφωνα με τις πλέον συντηρητικές εκτιμήσεις ανέρχεται στα 200 εκατομμύρια ευρώ.
Το έργο είναι Κίτς
Οι περισσότεροι άνθρωποι, σύμφωνα με τις δημοσκοπήσεις, πιστεύουν ότι η εκστρατεία αυτή (της αρχαιοποίησης) είναι πολύ κιτς, αν και μερικοί συμφωνούν ότι τους φέρνει χαρά η επιβλητική εικόνα της πρωτεύουσας των Σκοπίων, μετά την καταστροφή των κομμουνιστικών κτηρίων από το σεισμό του 1963.
«Η πρόθεση, λένε, είναι τα Σκόπια να μοιάσουν το Παρίσι», είπε η Ντάνιτσα Παβλόβσκα, η οποία είναι επικεφαλής του Συλλόγου Αρχιτεκτόνων των Σκοπίων, «αλλά το πεδίο της εφαρμογής ενός τέτοιου σχεδίου για μια πόλη του μεγέθους αυτού είναι εντελώς λάθος και ειλικρινά το αποτέλεσμα είναι τρομακτικό».
Όταν η ανεργία πλησιάζει το 35 τοις εκατό και τουλάχιστον το ένα τρίτο του πληθυσμού ζει κάτω από το όριο της φτώχιας, το σχέδιο αυτό προκαλεί διαμαρτυρίες και βίαιες αντιδράσεις των απλών πολιτών.
«Νομίζω ότι δεν ήρθε η ώρα για αγάλματα. Οι άνθρωποι πρέπει να φάνε, να εργαστούν και να ζήσουν», λέει υπονομευτικά η Μίνιρα Κρίνεβα, Αλβανή, η οποία ζει στην κεντρική συνοικία Ντουκιαντζίκ.
«Κανείς στην οικογένειά μου δεν εργάζεται και συχνά δεν έχουμε χρήματα για να πληρώσουμε τους λογαριασμούς. Είμαστε 14 άτομα και το μόνο μέσο που έχουμε για να επιβιώσουμε είναι 30 ευρώ από την Κοινωνική Ασφάλιση, κάθε μήνα», συμπληρώνει.
Οι διανοούμενοι
Οι διανοούμενοι, εξάλλου, γίνονται ολοένα και πιο εξαγριωμένοι που βλέπουν τα κεφάλαιά τους να μετατρέπονται σε ένα μίνι Λας Βέγκας, «αυτό το σχέδιο είναι η ενσάρκωση ενός ‘καθυστερημένου εθνικισμού’ από μια συντηρητική κυβέρνηση που προσπαθεί να αλλάξει την όψη της μητρόπολης και να τροποποιήσει την ιστορία του έθνους. Δεν είναι μόνο κιτς, αλλά καταστρέφεται και η κοινωνική μηχανή», δήλωσε ο Σάσο Ορντανόφσκι, γνωστός πολιτικός αναλυτής και θα τονίσει στη συνέχεια:
«Αυτό που βλέπουμε είναι ένα τυπικό λαϊκίστικο εθνικιστικό καθεστώς που χτίζει ακατάπαυστα. Προσπαθεί να μεταρρυθμίσει την εθνική μας ταυτότητα, να πούμε, δηλαδή, ότι δεν είμαστε Σλάβοι, αλλά να επιστρέψουμε σε μια παλαιότερη εποχή μέσω της διαδικασίας της αρχαιοποίησης».
‘Θα εδραιώσουμε την ύπαρξή μας’
Ωστόσο ο καθηγητής Μπλάζε Ριστόβσκι της Ακαδημίας ‘μακεδονικών’ επιστημών, έχει άλλη άποψη.
Ο καθηγητής ο οποίος έχει περάσει τη ζωή του μελετώντας την ιστορία της αγαπημένης του χώρας θεωρεί ότι η τοποθέτηση ενός αγάλματος είναι «πολύ χρήσιμο»:
«Είμαστε μια νέα χώρα. Μέχρι το 1944 που ήρθαν οι κομμουνιστές, δεν μπορούσαμε τίποτε άλλο να φτιάξουμε εκτός από εκκλησιές και τζαμιά. Τώρα είμαστε ελεύθεροι να κάνουμε ότι θέλουμε και με το παρελθόν και με το παρόν. Και πρέπει να δείξουμε κάτι για τον αγώνα μας στο ‘μακεδονικό κράτος’. Αυτά τα μνημεία, όχι μόνον συμπληρώνουν το κενό αλλά εδραιώνουμε την ύπαρξή μας ως έθνος» είπε ο καθηγητής της Ακαδημίας.
Οι Έλληνες
Σε διεθνές επίπεδο η χώρα αναγκάζεται να ακολουθεί το όνομα ‘Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας» - ένα όνομα που επικυρώθηκε από τον ΟΗΕ μετά την ανεξαρτησία τους- αν και 120 χώρες την έχουν αναγνωρίσει με το συνταγματικό της όνομα «Δημοκρατία της Μακεδονίας».
Η Ελλάδα την αποκαλεί ‘πΓΔΜ’, ενώ οι πολίτες της την ονομάζουν ‘Σκόπια’ και τους πολίτες της ‘Σκοπιανούς’, αν και υπάρχουν σημάδια ότι η στάση της Ελλάδας αλλάζει.
«Η Ελλάδα έκανε μεγάλα βήματα για ζήτημα αυτό», δήλωσε ο Σταύρος Λαμπρινίδης, ο Έλληνας υπουργός Εξωτερικών.
«Πρέπει να γίνει σαφές ότι είμαστε πρόθυμοι να αποδεχθούμε έναν συμβιβασμό. Ένα συμβιβασμό που δεν θα προσβάλλει κανέναν, να συμφωνήσουμε σε ένα σύνθετο όνομα με γεωγραφικό προσδιορισμό. Και αυτή η ιστορία με τα αγάλματα δεν είναι χρήσιμη».
Πρόσφατα η κυβέρνηση του Γκρούεφσκι σταμάτησε να αποκαλεί το άγαλμα ως του Μεγάλου Αλεξάνδρου, αλλά προτιμά το ‘έφιππος πολεμιστής’.
Ίσως αυτή η εξέλιξη να είναι πρόοδος. Το σίγουρο είναι ότι οι Έλληνες τους παρακολουθούν – προσεκτικά.
Πηγή: Утрински весник
Το άρθρο δημοσιεύθηκε από την ‘The Guardian’ και αναδημοσιεύεται σήμερα από την σκοπιανή ‘Πρωϊνή’ και από την οποία έγινε η μεταφορά της στα ελληνικά.