Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος
Στα τέλη του περασμένου Ιουνίου, διοργανώθηκε μια έκθεση στην Φρανκφούρτη με θέμα τους Κέλτες. Ένας παρεξηγημένος λαός, κατά τους διοργανωτές, που οι αρχαίοι Έλληνες ονόμαζαν ως ‘ Κέλτες’ και ‘Γαλάτες’ και την ονομασία αυτή διατήρησαν και οι Ρωμαίοι "Galati" (Galli).
Η πρώτη αναφορά για αυτούς γίνεται από τον Ηρόδοτο. Στην διάρκεια όμως των αιώνων πολλές φορές απασχόλησε την ιστορία των Ελλήνων αλλά και αυτή των Ρωμαίων. Η εκάστοτε αναφορά για αυτούς ήταν συνώνυμο της καταστροφής.
Φώτο: Οι Γαλάτες
Κάθε ‘πέρασμά’ τους ήταν καταστροφικό. Λεηλασίες, δολοφονίες, βιασμοί, αφανισμοί οικισμών κ.α. Οι ιστορικοί συγγραφείς τους καθορίζουν ως πρωτόγονο, βάρβαρο βόρειο-ευρωπαϊκό λαό.Στην έκθεση της Φρανκφούρτης επισημαίνεται και η σημερινή παρουσία τους, πού όπως σημειώνεται, «στους Κέλτες οφείλουμε, σήμερα, δύο πασίγνωστα πράγματα. Τον Αστερίξ και τον Χάρι Πότερ».
Εκθέσανε μάλιστα, στην αναφερόμενη διοργάνωση αρχαία αντικείμενα από τις σημερινές περιοχές απογόνων των Κελτών, όπου μεταξύ άλλων υπήρχαν ελληνικά και ρωμαϊκά νομίσματα. Σαφώς και πρόκειται για λεία από τις επιδρομές τους.
Μια ξεχωριστή δυνατότητα ιστορικής γνώσης μας δίδουν οι επιγραφές οι οποίες είναι πηγές ολωσδιόλου αντικειμενικές και καθαρές αφού στήνονται επεξηγηματικά, σε μνημεία, και καθορίζουν αποτελέσματα σημαντικών ιστορικών γεγονότων.
Μια τέτοια επιγραφή είναι η ‘λαλίστατη’ της αρχαίας Λητής (Μυγδονία, Μακεδονία). Είναι του 118 π.Χ. και μας πληροφορεί για ένα ηρωϊκό γεγονός που διαδραματίστηκε στην Κεντρική Μακεδονία.
Ήδη είχανε περάσει εξήντα χρόνια από την κατάληψη της Μακεδονίας από τους Ρωμαίους. Σε κάθε σημείο της μακεδονικής γης υπήρχε ‘βάση’ των Ρωμαίων. Αυτοί είχαν τα όπλα, αυτοί ήταν ο στρατός της περιοχής.
Γράφει η επιγραφή:
«ἔτους θʹ καὶ κʹ Πανήμου κʹ.
Ληταίων οἱ πολιτάρχαι προβουλευσαμέ-
νων τῶν βουλευτῶν εἶπαν· ἐπεὶ Μάαρκος Ἄννιος Πο-
πλίου υἱός, ἀνὴρ καλὸς καὶ ἀγαθός, ἀποσταλεὶς ταμίας ὑ-
πὸ τοῦ δήμου τοῦ Ῥωμαίων ἐπὶ τὰ κατὰ Μακεδονίαν πράγμα-
τα, καὶ τὸν ἀνώτερον μὲν χρόνον πάντα διατετέλεκεν
τὴν ἀρχὴν προϊστάμενος τῶν τε κατὰ κοινὸν πᾶσιν Μακε-
δόσιν συνφερόντων, πλείστην δὲ πρόνοιαν ποιούμενος τῶν
διαφερόντων κατ’ ἰδίαν τῆι ἡμετέραι πόλει, σπουδῆς καὶ φιλο-
τιμίας οὐθὲν ἐνλείπων·»
Δηλαδή,
«Το έτος θ’ και κ’ μήνα Πανήμου κ’
Οι πολιτικές αρχές της Λητής μετά από σύμφωνη γνώμη των βουλευτών αποφάσισαν τα παρακάτω:
Όταν ο υιός του Ποπλίου Μάαρκος Άννιος στάλθηκε από τη Βουλή των Ρωμαίων ως ταμίας (αξιωματούχος) για τα μακεδονικά πράγματα ακούραστος πάντοτε καθοδηγούσε και έδινε λύσεις για όλα τα προβλήματα προς όφελος των Μακεδόνων, δείχνοντας πάντοτε μεγάλο ενδιαφέρον, προθυμία και φιλοτιμία για την πόλη μας.»
Μας εξηγεί εδώ, πως η εγκατάσταση του Ρωμαίου αξιωματούχο στη μακεδονική πόλη έγινε μετά από απόφαση της ρωμαϊκής Βουλής. Στα χρόνια της εγκατάστασης του Ρωμαίου στρατιωτικού έμελλε να γίνει μια νέα εισβολή των ‘Γαλατών τρομοκρατών’.
«ἐν δὲ τῶι παρόντι καιρῶι καὶ τοῦ τῶν Γαλα-
τῶν ἔθνους συναχθέντος καὶ ἐπιστρατεύσαντος εἰς τοὺς κα-
τὰ Ἄργος τόπους στρατοπέδωι μείζονι, ἐφ’ οὓς καὶ ἐκπορευθέν-
[τ]ος Σέξτου Πομπηΐου τοῦ στρατηγοῦ καὶ παραταξαμένου μετὰ
[τ]ῶν ἰδίων στρατιωτῶν, ὃν καὶ συνβάντος ἐν τῆι μάχηι τελευτῆσαι,
θλιβομένων τε διὰ τὴν αἰτίαν ταύτην τῶν στρατιωτῶν, ἐπεξελ-
θὼν Μάαρκος ὁ ταμίας ἔχων τοὺς ὑφ’ ἑαυτὸν τεταγμένους ἐτρέ-
[ψ]ατο τοὺς ὑπεναντίους καὶ τοῦ τε πτώματος ἐκράτησεν καὶ πο[λ]-
λοὺς αὐτῶν ἀπέκτεινεν, ἐκυρίευσεν δὲ καὶ ἵππων καὶ ὅπλων πλε[ι]-
όνων»
Φώτο: Οι Ρωμαίοι
Δηλαδή,
«πρόσφατα Γαλατικά έθνη συγκεντρώθηκαν και δημιούργησαν στρατό μεγάλο κοντά στο Άργος (Ορεστικόν) εναντίον τους, τότε, εκστράτευσε ο (ρωμαίος) στρατηγός Σέξτος Πομπηίος και αντιπαρατάχθηκε με τους στρατιώτες του, στη διάρκεια της μάχης, όμως, σκοτώθηκε και αυτό είχε άσχημο αντίκτυπο στους στρατιώτες του. Όταν το πληροφορήθηκε ο Μάαρκος ο Ταμίας, έτρεξε με τους άνδρες του εναντίον τους, σκοτώνοντας πολλούς Γαλάτες , κατόρθωσε να πάρει το πτώμα του στρατηγού και ως λάφυρα πήρε πολλά άλογα και όπλα.»
Η ίδια η επιγραφή, η οποία αποτελεί ένα μεγάλο ιστορικό αφήγημα, μας πληροφορεί με λεπτομέρεια τη συνέχεια της έκβασης της επιδρομής των Γαλατών καθώς μαζί με αυτούς ενώθηκαν και o μονάρχης των Μαιδών ονόματι Τίπας και ο πειναλέος λαός του.
Γράφει η επιγραφή:
"Δεν πέρασαν πολλές μέρες και ανασυντάχθηκε το ιππικό των Γαλατών, ενώθηκαν με αυτούς και άλλοι, μεταξύ αυτών και ο Τίπας ο δυνάστης των Μαιδών που τον ακολουθούσε μεγάλος αριθμός ασύντακτου στρατού. Ο Ρωμαίος, Άννιος, τους αντιμετώπισε και απέτρεψε τη λεηλασία της πόλης."
Οι Ληταίοι για να ευχαριστήσουν το Ρωμαίο στρατιωτικό συνεδρίασαν και αποφάσισαν να τον τιμήσουν.
Αποδίδουμε το κείμενο της επιγραφής στη νεοελληνική:
«Για αυτό το λόγο έγινε αποδεκτό από τη βουλή και το δήμο των Ληταίων να απονείμουν έπαινο στον «Μάαρκον Ἄννιον Ποπλίου ταμίαν Ῥωμαίων» και να τον στεφανώσουν για τα κατορθώματά του με θάλλινο στεφάνι και προς τιμήν του θα διοργανώνονται ιππικοί αγώνες κάθε Δαίσιο μήνα μαζί τους άλλους αγώνες που καθιερώθηκαν για ευεργέτες της πόλης. Απέστειλαν μάλιστα (οι Ληταίοι) αποσταλμένους να τον συγχαρούν και να του ευχηθούν να είναι πάντα γερός αυτός και οι στρατιώτες του, να του παραδώσουν το ψήφισμα της πόλης και να τον παρακαλέσουν να αποδεχθεί ευνοϊκά την απόφαση του Δήμου.»
Ο συντάκτης της γερμανικής εφημερίδας, του οποίου το όνομα δεν συγκράτησα, πολύ σωστά ονόμασε τους Γαλάτες ως ‘τρομοκράτες της αρχαιότητας’ αφού όπως σημειώνει ‘ήταν ο λαός –τρόμος, του πολιτισμένου ελληνο-ρωμαϊκού κόσμου, αφού οι ληστρικές επιδρομές του, συνεχίστηκαν για 1500 χρόνια. Μέχρι να εγκατασταθούν εν τέλει, κυρίως, στη Μεγάλη Βρετανία.»
Στα τέλη του περασμένου Ιουνίου, διοργανώθηκε μια έκθεση στην Φρανκφούρτη με θέμα τους Κέλτες. Ένας παρεξηγημένος λαός, κατά τους διοργανωτές, που οι αρχαίοι Έλληνες ονόμαζαν ως ‘ Κέλτες’ και ‘Γαλάτες’ και την ονομασία αυτή διατήρησαν και οι Ρωμαίοι "Galati" (Galli).
Η πρώτη αναφορά για αυτούς γίνεται από τον Ηρόδοτο. Στην διάρκεια όμως των αιώνων πολλές φορές απασχόλησε την ιστορία των Ελλήνων αλλά και αυτή των Ρωμαίων. Η εκάστοτε αναφορά για αυτούς ήταν συνώνυμο της καταστροφής.
Φώτο: Οι Γαλάτες
Κάθε ‘πέρασμά’ τους ήταν καταστροφικό. Λεηλασίες, δολοφονίες, βιασμοί, αφανισμοί οικισμών κ.α. Οι ιστορικοί συγγραφείς τους καθορίζουν ως πρωτόγονο, βάρβαρο βόρειο-ευρωπαϊκό λαό.Στην έκθεση της Φρανκφούρτης επισημαίνεται και η σημερινή παρουσία τους, πού όπως σημειώνεται, «στους Κέλτες οφείλουμε, σήμερα, δύο πασίγνωστα πράγματα. Τον Αστερίξ και τον Χάρι Πότερ».
Εκθέσανε μάλιστα, στην αναφερόμενη διοργάνωση αρχαία αντικείμενα από τις σημερινές περιοχές απογόνων των Κελτών, όπου μεταξύ άλλων υπήρχαν ελληνικά και ρωμαϊκά νομίσματα. Σαφώς και πρόκειται για λεία από τις επιδρομές τους.
Μια ξεχωριστή δυνατότητα ιστορικής γνώσης μας δίδουν οι επιγραφές οι οποίες είναι πηγές ολωσδιόλου αντικειμενικές και καθαρές αφού στήνονται επεξηγηματικά, σε μνημεία, και καθορίζουν αποτελέσματα σημαντικών ιστορικών γεγονότων.
Μια τέτοια επιγραφή είναι η ‘λαλίστατη’ της αρχαίας Λητής (Μυγδονία, Μακεδονία). Είναι του 118 π.Χ. και μας πληροφορεί για ένα ηρωϊκό γεγονός που διαδραματίστηκε στην Κεντρική Μακεδονία.
Ήδη είχανε περάσει εξήντα χρόνια από την κατάληψη της Μακεδονίας από τους Ρωμαίους. Σε κάθε σημείο της μακεδονικής γης υπήρχε ‘βάση’ των Ρωμαίων. Αυτοί είχαν τα όπλα, αυτοί ήταν ο στρατός της περιοχής.
Γράφει η επιγραφή:
«ἔτους θʹ καὶ κʹ Πανήμου κʹ.
Ληταίων οἱ πολιτάρχαι προβουλευσαμέ-
νων τῶν βουλευτῶν εἶπαν· ἐπεὶ Μάαρκος Ἄννιος Πο-
πλίου υἱός, ἀνὴρ καλὸς καὶ ἀγαθός, ἀποσταλεὶς ταμίας ὑ-
πὸ τοῦ δήμου τοῦ Ῥωμαίων ἐπὶ τὰ κατὰ Μακεδονίαν πράγμα-
τα, καὶ τὸν ἀνώτερον μὲν χρόνον πάντα διατετέλεκεν
τὴν ἀρχὴν προϊστάμενος τῶν τε κατὰ κοινὸν πᾶσιν Μακε-
δόσιν συνφερόντων, πλείστην δὲ πρόνοιαν ποιούμενος τῶν
διαφερόντων κατ’ ἰδίαν τῆι ἡμετέραι πόλει, σπουδῆς καὶ φιλο-
τιμίας οὐθὲν ἐνλείπων·»
Δηλαδή,
«Το έτος θ’ και κ’ μήνα Πανήμου κ’
Οι πολιτικές αρχές της Λητής μετά από σύμφωνη γνώμη των βουλευτών αποφάσισαν τα παρακάτω:
Όταν ο υιός του Ποπλίου Μάαρκος Άννιος στάλθηκε από τη Βουλή των Ρωμαίων ως ταμίας (αξιωματούχος) για τα μακεδονικά πράγματα ακούραστος πάντοτε καθοδηγούσε και έδινε λύσεις για όλα τα προβλήματα προς όφελος των Μακεδόνων, δείχνοντας πάντοτε μεγάλο ενδιαφέρον, προθυμία και φιλοτιμία για την πόλη μας.»
Μας εξηγεί εδώ, πως η εγκατάσταση του Ρωμαίου αξιωματούχο στη μακεδονική πόλη έγινε μετά από απόφαση της ρωμαϊκής Βουλής. Στα χρόνια της εγκατάστασης του Ρωμαίου στρατιωτικού έμελλε να γίνει μια νέα εισβολή των ‘Γαλατών τρομοκρατών’.
«ἐν δὲ τῶι παρόντι καιρῶι καὶ τοῦ τῶν Γαλα-
τῶν ἔθνους συναχθέντος καὶ ἐπιστρατεύσαντος εἰς τοὺς κα-
τὰ Ἄργος τόπους στρατοπέδωι μείζονι, ἐφ’ οὓς καὶ ἐκπορευθέν-
[τ]ος Σέξτου Πομπηΐου τοῦ στρατηγοῦ καὶ παραταξαμένου μετὰ
[τ]ῶν ἰδίων στρατιωτῶν, ὃν καὶ συνβάντος ἐν τῆι μάχηι τελευτῆσαι,
θλιβομένων τε διὰ τὴν αἰτίαν ταύτην τῶν στρατιωτῶν, ἐπεξελ-
θὼν Μάαρκος ὁ ταμίας ἔχων τοὺς ὑφ’ ἑαυτὸν τεταγμένους ἐτρέ-
[ψ]ατο τοὺς ὑπεναντίους καὶ τοῦ τε πτώματος ἐκράτησεν καὶ πο[λ]-
λοὺς αὐτῶν ἀπέκτεινεν, ἐκυρίευσεν δὲ καὶ ἵππων καὶ ὅπλων πλε[ι]-
όνων»
Φώτο: Οι Ρωμαίοι
Δηλαδή,
«πρόσφατα Γαλατικά έθνη συγκεντρώθηκαν και δημιούργησαν στρατό μεγάλο κοντά στο Άργος (Ορεστικόν) εναντίον τους, τότε, εκστράτευσε ο (ρωμαίος) στρατηγός Σέξτος Πομπηίος και αντιπαρατάχθηκε με τους στρατιώτες του, στη διάρκεια της μάχης, όμως, σκοτώθηκε και αυτό είχε άσχημο αντίκτυπο στους στρατιώτες του. Όταν το πληροφορήθηκε ο Μάαρκος ο Ταμίας, έτρεξε με τους άνδρες του εναντίον τους, σκοτώνοντας πολλούς Γαλάτες , κατόρθωσε να πάρει το πτώμα του στρατηγού και ως λάφυρα πήρε πολλά άλογα και όπλα.»
Η ίδια η επιγραφή, η οποία αποτελεί ένα μεγάλο ιστορικό αφήγημα, μας πληροφορεί με λεπτομέρεια τη συνέχεια της έκβασης της επιδρομής των Γαλατών καθώς μαζί με αυτούς ενώθηκαν και o μονάρχης των Μαιδών ονόματι Τίπας και ο πειναλέος λαός του.
Γράφει η επιγραφή:
"Δεν πέρασαν πολλές μέρες και ανασυντάχθηκε το ιππικό των Γαλατών, ενώθηκαν με αυτούς και άλλοι, μεταξύ αυτών και ο Τίπας ο δυνάστης των Μαιδών που τον ακολουθούσε μεγάλος αριθμός ασύντακτου στρατού. Ο Ρωμαίος, Άννιος, τους αντιμετώπισε και απέτρεψε τη λεηλασία της πόλης."
Οι Ληταίοι για να ευχαριστήσουν το Ρωμαίο στρατιωτικό συνεδρίασαν και αποφάσισαν να τον τιμήσουν.
Αποδίδουμε το κείμενο της επιγραφής στη νεοελληνική:
«Για αυτό το λόγο έγινε αποδεκτό από τη βουλή και το δήμο των Ληταίων να απονείμουν έπαινο στον «Μάαρκον Ἄννιον Ποπλίου ταμίαν Ῥωμαίων» και να τον στεφανώσουν για τα κατορθώματά του με θάλλινο στεφάνι και προς τιμήν του θα διοργανώνονται ιππικοί αγώνες κάθε Δαίσιο μήνα μαζί τους άλλους αγώνες που καθιερώθηκαν για ευεργέτες της πόλης. Απέστειλαν μάλιστα (οι Ληταίοι) αποσταλμένους να τον συγχαρούν και να του ευχηθούν να είναι πάντα γερός αυτός και οι στρατιώτες του, να του παραδώσουν το ψήφισμα της πόλης και να τον παρακαλέσουν να αποδεχθεί ευνοϊκά την απόφαση του Δήμου.»
Ο συντάκτης της γερμανικής εφημερίδας, του οποίου το όνομα δεν συγκράτησα, πολύ σωστά ονόμασε τους Γαλάτες ως ‘τρομοκράτες της αρχαιότητας’ αφού όπως σημειώνει ‘ήταν ο λαός –τρόμος, του πολιτισμένου ελληνο-ρωμαϊκού κόσμου, αφού οι ληστρικές επιδρομές του, συνεχίστηκαν για 1500 χρόνια. Μέχρι να εγκατασταθούν εν τέλει, κυρίως, στη Μεγάλη Βρετανία.»