(Σταχυολογήματα)
Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος
Φωτο: Η 'κόρη'. Από την Ακρόπολη. Μουσείο Αθηνών.
Στην ελληνική αρχαιότητα οι γυναίκες δεν αποτελούσαν αυτό το οποίο λέμε σήμερα ‘αδύνατο φύλο’. Ήταν ισάξιες των ανδρών.
Είχαν τη δυνατότητα να σπουδάζουν στις φιλοσοφικές σχολές της εποχής και μάλιστα να διακρίνονται με το έργο τους.
Γνωστές μας είναι αυτές που ασχολήθηκαν με το λόγο αλλά και με τις θετικές επιστήμες.
Μία από αυτές ήταν η ιέρεια στους Δελφούς, Θεμιστόκλεια. Δίδασκε μαθηματικά σε όλους τους επισκέπτες των Δελφών. Ήταν γνωστότατη στην εποχή της, δηλαδή τον 6ο αιώνα προ Χριστού. Ο μαθηματικός και φιλόσοφος Πυθαγόρας υπήρξε μαθητής της, όταν ήταν ήδη 57 χρονών!
Επί ένα χρόνο που έμεινε στους Δελφούς διδάχθηκε από τη Θεμιστόκλεια τις αρχές της γεωμετρίας και της αριθμοσοφίας.
Καθώς λέγουν οι πηγές ήταν τόσος ο θαυμασμός του Πυθαγόρα προς την ιέρεια αυτήν που όταν δύο χρόνια αργότερα ίδρυσε σχολή στη Μεγάλη Ελλάδα (Κάτω Ιταλία) δεχόταν ως μαθητές άνδρες και γυναίκες.
Μια από τις μαθήτριες του ήταν η Θεανώ, που καταγότανε από τους Θούριους της Κάτω Ιταλίας. Ήταν 36 χρόνια νεότερη του και σπούδασε μαθηματικά και αστρονομία. Έγινε σύζυγος του Πυθαγόρα και απέκτησε πέντε παιδιά.
Μετά το θάνατο του μεγάλου δασκάλου και συζύγου της δίδαξε μαθηματικά στις Πυθαγόρειες σχολές της Σάμου και του Κρότωνος και διέδωσε το έργο του στην κυρίως Ελλάδα και στην Αίγυπτο με τη συνεργασία των θυγατέρων της, την Αριγνώτη, τη Μυρία και τη Δαμώ. Η Θεανώ είναι η πιο διάσημη γυναίκα αστρονόμος και κοσμολόγος.
Μαθήτρια του Πυθαγόρα ήταν και η Πολυγνώτη (6ος αιώνας π.Χ) που έγραψε ένα έργο για την απλοποίηση των αριθμητικών συμβόλων.
Μία ακόμη γνωστή μαθηματικός είναι η Τυμίχα η λεγόμενη Σπαρτιάτις. Αν και γεννήθηκε στον Κρότωνα της Κάτω Ιταλίας, είχε καταγωγή από την Σπάρτη. Δίδασκε στη Σχολή του Πυθαγόρα. Όταν καταστράφηκε αργότερα η Σχολή, κατέφυγε στις Συρακούσες. Λένε πως ο τύραννος των Συρακουσών Διόνυσος την πίεζε πάρα πολύ για να αποκαλύψει το περιεχόμενο της διδασκαλίας του Πυθαγόρα. Τότε η Τυμίχα δεν δίστασε να κόψει με τα δόντια τη γλώσσα της και να τη φτύσει στα μούτρα του!
Άλλη γνωστή φιλόσοφος και μαθηματικός ήταν η Αρετή η λεγόμενη 'Κυρήνειά' που έζησε τον 3ο αιώνα π.Χ. Σπούδασε στην Αθήνα, στην Ακαδημία του Πλάτωνος, όπου κατόπιν δίδαξε για πολλά χρόνια μαθηματικά και φυσική. Εκατό γνωστοί φιλόσοφοι υπήρξαν μαθητές της. Το έργο της το συνέχισε ο γιος της, Αρίστιππος που ονομάσθηκε "Μητροδίδακτος", διδάχτηκε δηλαδή από τη μητέρα του.
Η Αρετή είχε εκατοντάδες θαυμαστές για τις γνώσεις της και όταν πέθανε στον τάφο της έστησαν μαρμάρινη επιγραφή που έλεγε:
«Ενθάδε κείται το μεγαλείο της Ελλάδος, με την ομορφιά της Ελένης, την πένα του Αρίστιππου, την ψυχή του Σωκράτους και την γλώσσα του Ομήρου».