Η εκπαίδευση στα αλεξανδρινά χρόνια

Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος

Ένα από τα μεγάλα ερείσματα της διατήρησης του ελληνικού λόγου και πνεύματος μέσα στους αιώνες, ήταν η συμβολή του ελληνο-αιγυπτιακού Κράτους υπό την Δυναστεία των Πτολεμαίων.

Η Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου για χίλια τουλάχιστον χρόνια ήταν το Πολιτιστικό Κέντρο του Ελληνισμού.

Αρχαίοι πάπυροι που βρέθηκαν μας παρέχουν μια εικόνα της διαπαιδαγώγησης και μόρφωσης των παιδιών της εποχής.

Κύρια βιβλία τους ήταν τα αρχέγονα ελληνικά έργα της λογοτεχνίας και της Ιστορίας.

Κυριαρχούν οι κυκλοφορίες των ομηρικών επών από αλεξανδρινούς αντιγραφείς καθώς και τα μουσικά, θεατρικά, λογοτεχνικά έργα των κλασικών Ελλήνων που διανέμονται αντίγραφα σε κυλίνδρους.

Δεν ομιλούμε ούτε για ακαδημίες, ούτε για φιλοσοφικές σχολές, ομιλούμε για το πρώτα σχολικά χρόνια, τη βασική εκπαίδευση των παιδιών. Εντυπωσιάζει τους ερευνητές η καθαρή, γνήσια, ελληνική μόρφωσή τους. Η αρχαία ελληνική ποίηση, τα αξεπέραστα θεατρικά έργα, τα διδάγματα της ιστορίας, οι μαθητές τα μαθαίνανε απ' έξω.

Αποκτούσαν, έτσι, συνείδηση της ελληνικής παιδείας και, αργότερα, του χρέους που είχαν να την διατηρήσουν.

Η βασική εκπαίδευση άρχιζε στην ηλικία των επτά και ήταν τέσσερα έτη, όσοι είχαν οικονομική άνεση παρακολουθούσαν μαθήματα μέχρι και δέκα έτη.

Υπήρχαν σχολεία θηλέων και αρένων.

Πλεονεκτούσαν αυτά των αρένων.

Βασικά μαθήματα δίδασκαν συνήθως τρεις δάσκαλοι:
Οι γραμματιστές, που τους μάθαιναν ανάγνωση, αριθμητική, ορθογραφία και λογοτεχνία.
 Οι γυμναστές, που τους προγύμναζαν και τους μάθαιναν τους κανονισμούς των αθλημάτων και
οι μουσικοί, που κυρίως λεγόντουσαν ‘κιθαριστές’ που τους δίδασκαν μουσική και ειδικότερα τραγούδι με τη συνοδεία λύρας.

Οι άρρενες όταν έφθαναν το δέκατο όγδοο έτος της ηλικίας τους παρακολουθούσαν και συμμετείχαν στην στρατιωτική εκπαίδευση.

Μετά από αυτήν γινόντουσαν όπως λέμε 'ακαδημαϊκοί πολίτες' και μπορούσαν να συμμετάσχουν στο δημόσιο βίο ως ενεργοί πολίτες.

 © Βαλκανικό Περισκόπιο - Ἂρθρα & Σκέψεις- Γιῶργος  Ἐχέδωρος

Επιτρέπεται η αναδημοσίευση μόνον με αναφορά  της ενεργής ηλεκτρονικής διεύθυνσης  του ιστολογίου παραγωγής- http://www.echedoros-a.gr

Το βυθισμένο νησί των Πτολεμαίων και ο τάφος του Αλέξανδρου

Τεράστιος αρχαιολογικός πλούτος βρίσκεται στο βυθό του Μεγάλου Λιμένα της Αλεξάνδρειας. Εντυπωσιακές είναι οι λίθινες επιγραφές στα ιερογλυφικά και στα ελληνικά. (Δυστυχώς δεν έχουν δημοσιευθεί ακόμη)

Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος

Μια σημαντική υποβρύχια αρχαιολογική εξερεύνηση του λιμανιού της Αλεξάνδρειας της Αιγύπτου βρίσκεται σε εξέλιξη εδώ και δέκα επτά χρόνια.
Δύτες-αρχαιολόγοι μένουν έκθαμβοι μπροστά σε έναν βυθό που παρόμοιο δεν έχουν συναντήσει, αφού πρόκειται για μια ολόκληρη βυθισμένη αρχαία πόλη.
Τα βασιλικά παλάτια και τα κτήρια τα οποία περιγράφει με εξαιρετική ευγλωττία ο Έλληνας γεωγράφος Στράβων βρίσκονται στο βυθό του Μεγάλου Λιμανιού της Αλεξάνδρειας.
Σύμφωνα με τον γεωφυσικό Άμος Νουρ, η περιοχή βρίσκεται επάνω στο ρήγμα Σικελίας-Καΐρου, και υπέστη σοβαρότατες ζημιές, ειδικά από τα μέσα του 5ου αιώνα μ.Χ.
Όπως μας γίνεται γνωστό από τη βυζαντινή ιστοριογραφία περισσότεροι από 23 σεισμοί χτύπησαν την αιγυπτιακή ακτή από το 320 μ.Χ. έως το 1303. Μεγαλύτερη από όλες ήταν αυτή του 365 μ.Χ.

Ενδεικτικά χαρτογραφούνται τα βυθισμένα σημεία της αρχαίας πόλης και κυρίως το βυθισμένο νησί της Αντιρόδου, μέσα στο σημερινό λιμάνι της Αλεξάνδρειας της Αιγύπτου.

Με την πάροδο του χρόνου ο βυθός του λιμανιού υποχώρησε γύρω στα επτά μέτρα, τα βασιλικά οικοδομικά τετράγωνα κατέρρευσαν και βυθίστηκαν κάτω από τα κύματα.
Οι πεσμένοι κίονες, τα κιονόκρανα, τα αγάλματα, οι λίθινες επιγραφές με ιερογλυφική και ελληνική γραφή, οι εναπομείναντες οδοί, τα πλινθώματα μολύβδου, και οι αμφορείς ρυπαίνονται στο βυθό του σύγχρονου λιμανιού, όπου έχει επικαθήσει μια βρώμικη κρούστα 16 αιώνων, η οποία, επιπρόσθετα, βομβαρδίζεται καθημερινά από τα βοθρολύματα που ρίχνονται στη θάλασσα του λιμανιού.
Προς έκπληξη όλων, αρκετά από τα αρχαία οικοδομικά τετράγωνα έχουν διασωθεί, ώστε να επιτρέψουν στους αρχαιολόγους, να επιχειρήσουν μια σοβαρή χαρτογράφηση όλης της βυθισμένης περιοχής.
Ο επικεφαλής όλης αυτής της προσπάθειας, Φράνκ Γκόντιο, του Ινστιτούτου της Ευρωπαϊκής υποθαλάσσιας Αρχαιολογίας που εδρεύει στο Παρίσι, τονίζει πως:
«Πολλοί κλασσικοί συγγραφείς,- ο Στράβων, ακόμη και ο Ιούλιος Καίσαρ, στα σχόλιά τους, περιγράφουν την Αλεξάνδρεια όπως την είδαν στις επισκέψεις τους σε αυτήν, αλλά είναι αδύνατο να καθοριστεί κάτι ή να προσομοιάσει με την ιδιαίτερη περιγραφή των κειμένων τους».
Σημειώνεται πως από την εποχή της κατάκτησης της Αιγύπτου από τον Ναπολέοντα το 1789, ιστορικοί και αρχαιολόγοι έχουν δημιουργήσει περισσότερους από 30 χάρτες της Πτολεμαϊκής και Ρωμαϊκής Αλεξάνδρειας. Όλοι, όμως οι χάρτες αυτοί, έχουν αποδειχθεί ανακριβείς κυρίως για την περιοχή του λιμανιού.
Ο Φ. Γκόντιο και η ομάδα του σε συνεργασία με το Ανώτατο Συμβούλιο της Αιγυπτιακής Αρχαιολογίας (και ειδικότερα με το τμήμα της υποβρύχιας αρχαιολογίας) άρχισαν να χαρτογραφούν την βυθισμένη πόλη, στο ανατολικό λιμάνι από το 1992.
Προσδιορίζουν, μάλιστα, τη θέση του παλατιού της Κλεοπάτρας της Ζ΄, της πιο διάσημης από τους Πτολεμαίους, στο τωρινό βυθισμένο νησί της Αντιρόδου, μιας βασιλική ιδιοκτησίας καθ’ όλη την πτολεμαϊκή περίοδο (305 έως 30 π.Χ.).
Επειδή εξάλλου σύμφωνα με τις πηγές ο τάφος του Μεγάλου Αλεξάνδρου βρίσκεται στην Αλεξάνδρεια, δεν αποκλείεται η τοποθεσία του να βρίσκεται στα υποθαλάσσια βασιλικά οικοδομικά τετράγωνα, τα οποία συν τω χρόνω θα ερευνηθούν λεπτομερώς.