Αλβανία: Το κρυφό στίγμα του αρχαίου ναυαγίου

Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος

Αρχαιολογικό μυστικό αποτελεί το στίγμα ναυαγίου αρχαίου ελληνικού πλοίου στα ανοικτά των αλβανικών ακτών.
Φόβος και τρόμος επικρατεί στους αρχαιολογικούς κύκλους η δημοσιοποίηση οποιοδήποτε στοιχείων από τέτοια ναυάγια. Οι αρχαιολογικοί θησαυροί που κρύβονται σε αυτά έχουν μπει στο στόχαστρο ολόκληρων συνεργείων-εταιριών αρχαιοκαπήλων που ‘χτενίζουν’ τις ακτές με υπερσύγχρονα ναυτιλιακά όργανα.
Ο Αλβανός αρχαιολόγος Αδριανός Αναστάσι θα τονίσει πως πλοιάρια με ξένες σημαίες, προσποιούνται πως κάνουν θαλάσσιο τουρισμό και ο σκοπός τους είναι η λεηλασία των αρχαίων ναυαγίων.
Αφορμή για τα πιο πάνω αναφερόμενα ήταν η εύρεση ενός αρχαίου ελληνικού ναυαγίου του 4ου αιώνα π.Χ. ανοικτά των Αγίων Σαράντα (Sarandë). Συγκεκριμένα το ναυάγιο είναι κοντά στην αρχαία ελληνική πόλη ‘Βουθρωτόν’ ή Buthrotum (στα λατινικά) ή όπως λέγεται σήμερα Μπουτρίντι (Butrinti) που ήταν αρχαίο εμπορικό κέντρο και βρίσκεται ακριβώς απέναντι από τις βόρειες ακτές της Κέρκυρας.
Η ανακάλυψη έγινε από ειδική αμερικανική ομάδα ερευνητών, του Key West -Ναυτικού Ιδρύματος RPM της Φλόριντας, της οποίας προΐσταται ο καθηγητής Τζορτζ Ρόμπ.
Από το αρχαίο ναυάγιο κατάφεραν και ανέσυραν έναν ακέραιο αμφορέα.
Ο αμφορέας που βρέθηκε την τελευταία ημέρα των ερευνών και έδωσε το στίγμα του μεγάλου ναυαγίου, είναι κατασκευασμένος από άργιλο, χρώματος ανοικτού καφέ και φέρει κολλημένα όστρακα στα τοιχώματά του. Η χρήση του ήταν αποθηκευτική για μεταφορά οίνου ή ελαίου. Η χρονολόγηση του ευρήματος έδειξε πως ήταν παλαιότερο του ...Πλάτωνος, όπως χαρακτηριστικά είπε ο καθηγητής.
Ο επιβλέπων αρχαιολόγος- διευθυντής του Ιδρύματος, Τζέφρυ Ρουαγιάλ, είπε πως θα ζητήσει άδεια ερευνών με το ερευνητικό πλοίο ‘Hercules’ του ιδρύματος τόσο για τις ακτές της Αλβανίας όσο και του Μαυροβουνίου που είναι παρθενικές και καταστρέφονται από τους αρχαιοκαπήλους.
Σημείωσε μάλιστα πως η πρόσφατη έρευνα έφερε στο φως 50-60 αποθηκευτικούς αμφορείς.
«Έχουμε καταγράψει τα στίγματα των ναυαγίων και τα κρατούμε ως δικό μας μυστικό» είπε χαρακτηριστικά.
Ο τεράστιος αμφορέας του ελληνικού ναυαγίου παραδόθηκε στην αρχαιολογική υπηρεσία της Αλβανίας. Βρίσκεται, σήμερα, στο μουσείο της πόλης Durres.
Τοποθετήθηκε σε γυάλα με θαλασσινό νερό για να μην σπάσει. Από το θαλασσινό νερό σιγά σιγά θα αφαιρέσουν το αλάτι ώστε να προσαρμοστεί στο νέο περιβάλλον.

Ο Αλβανός αρχαιολόγος Αδριανός Αναστάσι τόνισε πως στη χώρα του «η αρχαιολογική αυτή έρευνα είναι ανύπαρκτη και τα σπουδαία ευρήματα, ίσως, δώσουν ώθηση στο αλβανικό κράτος να επιχορηγήσει τέτοιες προσπάθειες.
»Οι πληροφορίες που μπορούμε να αντλήσουμε από τα ναυάγια αυτά είναι πολύ σημαντικές»
Είπε μάλιστα πως «μετά το 1990 οι ακτές της Αλβανίας έχουν κατακλυστεί από ‘στόλους’ αρχαιοκαπήλων».
Όπως, εξάλλου, ανακοίνωσε ο αρχηγός της αμερικανικής αποστολής Τζόρτζ Ρόμπ, το ‘Hercules’ έχει εντοπίσει αρκετά ναυάγια και όσα μέχρι σήμερα γνωρίζουμε είναι ελάχιστα μπροστά στον όγκο των διαχρονικών ναυαγίων.

Πηγές:
usatoday.com
msnbc.msn.com
bookrags.com
The Associated Press

Μαυροβούνιο: Παραθεριστές ανακάλυψαν βυθισμένη αρχαία πόλη

Ο δύτης-αρχαιολόγος Λε Κουένς στα ερείπια του αρχαίου ναού

Τα ευρήματα καθορίζονται ως μέρος ενός αρχαίου ελληνικού ναού.

Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος

Πολλοί δύτες που βουτούν στις ακτές του Μαυροβουνίου μπορεί να είδαν στο παρελθόν τα βυθισμένα ερείπια του αρχαίου ναού και να μην έδωσαν ιδιαίτερη σημασία.
Ο εντοπισμός που έγινε από τον δεκαεξάχρονο Μαϊκλ Λε Κουένς άναψε το επιστημονικό ενδιαφέρον. Ο Μαϊκλ παραθέριζε, πριν από δύο μήνες, με τους γονείς του και την αδελφή του Θεοδώρα, σε παραλία της περιοχής Μπαρ, του Μαυροβουνίου.
Τα ερείπια που δεν ήταν σε μεγάλο βάθος-περίπου δύο μέτρα– προέρχονται κατά πάσα πιθανότητα από τμήμα μιας σημαντικής εμπορικής πόλης της ελληνικής ή ρωμαϊκής εποχής.
Η πόλη ήταν κτισμένη σε βραχώδες μέρος της παραλίας και λόγω ισχυρότατου σεισμού βυθίστηκε στη θάλασσα.
Ομάδα ειδικών που συγκροτήθηκε από τον καθηγητή Λούκι Μπλου που είναι και παρουσιαστής του BBC ιδιαίτερης θεματογραφίας, «θα εξερευνήσει τα σημαντικά αρχαιολογικά ευρήματα στο ανεξερεύνητο κομμάτι της νοτιοανατολικής Ευρώπης».
Σύμφωνα με δηλώσεις του Δρ Μπλου «όταν η ανακάλυψη αυτή επιβεβαιωθεί θα τοποθετήσει το Μαυροβούνιο στον αρχαιολογικό χάρτη της Μεσογείου».
Σε δημοσίευμα, επίσης, της βρετανικής εφημερίδας ‘Telegraph’ αναφέρεται πως η ανακάλυψη έγινε όταν η οικογένεια Λε Κουίσν έκαναν διακοπές στο Μαυροβούνιο τον περασμένο Σεπτέμβριο.

Τα ευρήματα παραπέμπουν στην αρχαία Ελλάδα

Σημειώνεται πως ο πατέρας του δεκαεξάχρονου Μαϊκλ, Τσαρλς Λε Κουίσν είναι αρχαιολόγος και όταν του ανέφερε ο γιος του για τα ευρήματα στο βυθό μιας κλειστής παραλίας, βούτηξε με αναπνευστήρα για να τα εξερευνήσει.
Η πρώτη εντύπωση ήταν εκπληκτική αφού είδε τεράστιους κίονες με ραβδώσεις που παραπέμπουν στην αρχαία Ελλάδα.
Οι κίονες ήταν διαμέτρου 90 εκατοστών στηριγμένες ακόμη στη βάση τους.
Δεν διευκρινίστηκε αν πρόκειται για αρχαίο ελληνικό ή ρωμαϊκό ναό ή πρόκειται για ερείπια ενός σημαντικού δημόσιου κτιρίου που συναντούμε στις αρχαίες ελληνικές πόλεις.
Το σημαντικό είναι πως τα ερείπια έχουν παραμείνει άθικτα χιλιάδες χρόνια αφού εντοπίζονται στο ίδιο σημείο και άλλα δημιουργήματα αγγειοπλαστικής.
Ο νεαρός που εντόπισε τα αρχαία στο βυθό της παραλίας τόνισε πως «στην αρχή σκέφθηκα πως ήταν βράχοι, όπως τους έβλεπαν οι περισσότεροι άνθρωποι, μετά παρατήρησα πως ήταν κυλινδρικοί με αύλακες και κατάλαβα πως δεν επρόκειτο για φυσικό δημιούργημα. Γι’ αυτό φώναξα τον πατέρα μου που είναι αρχαιολόγος για τα δει».

Μικρή εμπορική πόλη

Σύμφωνα με πρώτες εκτιμήσεις πρόκειται τα ερείπια μικρής εμπορικής πόλης των ελληνιστικών χρόνων. Δεν μπορεί να ταυτιστεί με κάποια πόλη στην περιοχή αφού οι ακτές του Μαυροβουνίου λόγω σεισμικών δονήσεων κατά το παρελθόν έχουν αλλοιωθεί.
Ο βρετανός αρχαιολόγος ειδοποίησε τον έφορο αρχαιοτήτων της πόλης Μπαρ και επισκέφθηκαν το χώρο την επόμενη μέρα.
Ο έφορος κ. Mladen Zagarčanin δήλωσε πως «τα ευρήματα θα μπορούσαν να παρακινήσουν το ενδιαφέρον του επιστημονικού κόσμου».

Ο παραθεριστής-αρχαιολόγος Λε Κουίνς θα επιστρέψει στο Μαυροβούνιο και μέλος ομάδας του τμήματος της υποθαλάσσιας αρχαιολογίας του πανεπιστημίου Southampton.
Έτσι οι δύο ερευνητικές ομάδες του καθηγητή Μπλου και του καθηγητή Ντεϊβιντ Πίκοκ υπό την καθοδήγηση του Λε Κουίνς θα αρχίσουν τις έρευνες την ερχόμενη άνοιξη.

Συμμορίες λυμαίνονται τα αρχαία

Στην κοινή συνέντευξή τους δήλωσαν πως η περιοχή ανήκει σε έναν πολύ σημαντικό αρχαίο εμπορικό δρόμο. «Υπάρχουν αρχαία ναυάγια σε όλο το μήκος της ακτής αλλά δυστυχώς βρίσκονται στο έλεος των αρχαιοκαπήλων και λεηλατούνται ανεπανόρθωτα»
Αναφέρθηκε μάλιστα πως η πλούσια και ανεξερεύνητη αρχαία ιστορία του Μαυροβουνίου έχει δελεάσει συμμορίες οργανωμένου εγκλήματος που αναπτύχθηκαν στην περιοχή μετά την κατάρρευση της Γιουγκοσλαβίας του ‘ 90.
Σπάνια ελληνική ή ρωμαϊκή αγγειοπλαστική από ναυάγια πωλούνται σε συλλέκτες της δυτικής Ευρώπης.
Όπως αναφέρεται πολύ πρόσφατα μια τοπική αρχαιολογική ομάδα σε συνεργασία με αμερικανούς εμπειρογνώμονες ανακάλυψαν υπολείμματα δύο ρωμαϊκών σκαφών στον βυθό του κόλπου Kotor που είναι ο πιο δημοφιλής προορισμός των τουριστών.

Πηγές:
BBC
Telegraph

Το ισραηλινό υποβρύχιο και οι αρχαίοι αμφορείς

Με αυτό το ελληνικό πλοίο (αντίγραφο) του τετάρτου αιώνα π.Χ. παρομοιάζουν οι ειδικοί το αρχαίο ναυάγιο.

Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος

Είναι μια παλιά ιστορία. Όχι αυτή του αρχαίου ναυαγίου, για την οποίο θα αναφερθούμε πιο κάτω, αλλά για το ιστορικό του χαμένου υποβρυχίου.

Η τελευταία επικοινωνία του ισραηλινού υποβρυχίου “Dakar” με τη βάση του, έγινε τα μεσάνυχτα της 25ης Ιανουαρίου 1968. Έκτοτε δεν ξανακούστηκε. Χάθηκε στη θάλασσα της ανατολικής μεσογείου. Εξήντα εννέα ανθρώπινες ζωές ακολούθησαν το μοιραίο χαμό του. Αξιωματικοί και πλήρωμα.

Είκοσι πέντε χρόνια έψαχναν οι Ισραηλινοί να το εντοπίσουν στα βάθη της θάλασσας με την ελπίδα να βρουν κάτι, να εντοπίσουν ένα κομμάτι, τουλάχιστον από το 287 ποδιών υποβρύχιο. Η έρευνα ήταν διακριτική αλλά και ...άκαρπη.

Φώτο:Το υποβρύχιο ρομποτικό μηχάνημα που εντόπισε το αρχαίο ναυάγιο

Δεν ήταν μόνο θέμα τιμής η εύρεσή του αλλά και η απάντηση της αιτίας, της βύθισής του. Βυθίστηκε λόγω μηχανικής βλάβης ή χτυπήθηκε από εχθρική ρουκέτα;

Πριν μια δεκαετία περίπου έδωσαν άδεια σε αμερικανική εταιρεία εύρεσης και διάσωσης να ψάξει για το χαμένο υποβρύχιο. Η εταιρεία ήταν η ‘nauticos’, εξειδικευμένη με πλούσιο ρομποτικό εξοπλισμό για υποβρύχια έρευνα.

Το ‘Dakar’ μέσα σε τρία χρόνια βρέθηκε!

Ανακαλύφθηκε, όμως, συγχρόνως, και ένα άλλο ναυάγιο 2.300 ετών!

Με το δεύτερο αυτό ναυάγιο η εταιρεία ‘nauticos’ έγινε διάσημη. Η εύρεση του ισραηλινού υποβρυχίου ενδιέφερε αποκλειστικά το Ισραήλ, η εύρεση, όμως, του αρχαίου ελληνικού πλοίου τράβηξε την προσοχή της παγκόσμιας κοινότητας.

Ο τότε πρόεδρος και γενικός διευθυντής της αμερικανικής εταιρίας Τόμ Ντετγουάιλερ είχε δηλώσει:

‘είναι μια πολύ σημαντική ανακάλυψη, αφού μας δίνει πολλά στοιχεία για το πώς γινότανε το εμπόριο την αρχαία εποχή’ . Με μεγάλη υπερηφάνεια έδειξε στους δημοσιογράφους πολλές φωτογραφίες, και συνέχισε: «Έχουμε εντοπίσει περισσότερους από 2.500 αμφορείς οι οποίοι βρέθηκαν ακέραιοι μετά από δύο χιλιάδες τριακόσια χρόνια. Ήταν γεμάτοι με κρασί, με λάδι και άλλα προϊόντα.’

Το τηλεχειριζόμενο μηχάνημα που έφθασε σε βάθος 10.000 ποδιών, φωτογράφισε και βιντεοσκόπησε με μεγάλη λεπτομέρεια τα ευρήματα Η εποχή της βύθισής του, καθορίστηκε από το Ίδρυμα Ναυτικής Αρχαιολογίας του Πανεπιστημίου Α & Μ του Τέξας, αφού μελέτησε την τεχνοτροπία κατασκευής των πήλινων σκευών. Οι αμφορείς ήταν ωοειδείς με ύψος 80 ποδιών και πλάτους 30 ποδιών, με δύο χειρολαβές στο λαιμό και χρησιμοποιούνταν για τη διατήρηση του οίνου, περί το τέλος του τρίτου αιώνα π.Χ.

Εκτός από τους εκατοντάδες αμφορείς εντοπίστηκαν και ναυτικά εργαλεία της εποχής που έδωσαν την διαπίστωση πως το σκάφος είχε ένα ιστίο και το ταξίδι που ακολουθούσε ήταν παράκτιο.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται, το ξύλινο σκαρί έχασε την δομική ακεραιότητά του από το βάρος των γεμάτων αμφορέων και ‘κάθισε’ στο βυθό. Ο εντοπισμός του έγινε από την άλλη πλευρά του, που ανασηκώθηκε και δεν καλύφθηκε με το πέρασμα των χρόνων.

Εντοπίστηκαν, τουλάχιστον, έξι διαφορετικοί τύποι αμφορέων που συνολικά υπερβαίνουν τους 2.500. Ένα εντυπωσιακό εύρημα είναι η άγκυρα του σκάφους που δεν διαφέρει στο σχήμα από τις σημερινές με τη διαφορά πως τότε ήταν από μολύβι.

Ο χώρος ενδιαίτησης του πληρώματος ήτανε στην πρύμνη, εκεί βρέθηκε μια στάμνα και κύπελλα για πόση νερού.

Θεωρείται πως το σκάφος απέπλευσε από το λιμάνι της Ρόδου και κατευθύνονταν προς την Αλεξάνδρεια της Αιγύπτου.

Περισσότερες πληροφορίες δεν δόθηκαν στην δημοσιότητα από το αναγραφόμενο πιο πάνω ίδρυμα, προκειμένου να εξερευνηθούν ενδελεχώς τα συλλεχθέντα στοιχεία, για τον καθορισμό επιστημονικών συμπερασμάτων τόσο για το εμπόριο και τη διακίνηση αγαθών, όσο και τα ναυπηγικά δεδομένα της εποχής.

Βαλκανικό Περισκόπιο - Ἂρθρα & Σκέψεις- Γιῶργος  Ἐχέδωρος