Στα ίχνη της μυθικής Ατλαντίδας

Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος

Η μυθική Ατλαντίδα ταλανίζει τους ερευνητές, τους αρχαιολόγους, και τους επιστήμονες πολύ έντονα, τα τελευταία χρόνια.
Η εύκολη μετακίνηση του σημερινού ανθρώπου καθώς και η επιστημονική δυνατότητα που του παρέχεται για υποθαλάσσιες έρευνες, έχουν εντείνει τους ρυθμούς της αναζήτησης της πανάρχαιας πόλης.

Τα κεραμικά και η λιθοδομές είναι κατάσπαρτες στο νότιο βυθό της Πελοποννήσου.

Ένα σχετικό δημοσίευμα φιλοξενεί η βουλγαρική εφημερίδα ‘Дневник’ με τον τίτλο: «Μια βυθισμένη πόλη τυλιγμένη με το μύθο της Ατλαντίδος».

«Η Ατλαντίδα», γράφει η εφημερίδα, «μπορεί να είναι ένας μύθος, αλλά πίσω από αυτόν μπορούμε να δούμε πραγματικά γεγονότα. Αυτό τουλάχιστον προσπαθεί να αποδείξει μια ομάδα Βρετανών και Ελλήνων αρχαιολόγων που έχει κάνει έρευνες σε έναν αρχαίο υποθαλάσσιο οικισμό κοντά στην νότια ακτή της Λακωνίας. Η περιοχή είναι γνωστή ως Παυλοπέτρι και χρονολογείται πριν από το 5.000 π.Χ, Ο οικισμός είναι πρωτοφανής σε μέγεθος και σε πλούτο για την εποχή του».
Μάλιστα, όπως αναφέρει το δημοσίευμα, ο βρετανός αρχαιολόγος Δρ Τζον Χέντερσον, καθηγητής της υποβρύχιας αρχαιολογίας στο Πανεπιστήμιο του Nottingham, είπε ότι οι αρχαιότητες που εντοπίστηκαν μπορούν να χρονολογηθούν μεταξύ του 2800-1200 π.Χ. Πολύ πριν από την περίοδο της κλασικής Ελλάδας. «Έχουν βρεθεί παγκοσμίως πολλοί υποθαλάσσιοι οικισμοί αλλά σαν αυτόν στο Παυλοπέτρι δεν υπάρχει».
Η πόλη καταλαμβάνει ένα εντυπωσιακό μέγεθος. Βρίσκεται σε μια έκταση 30.000 τ.μ. στην περιοχή της νότιας Πελοποννήσου και πιστεύεται ότι είναι καταποντισμένη περί το 1000 π.Χ.

Ο δύτης καταγράφει το τείχος που βρισκόταν κυκλικά της προϊστορικής πόλης

Οι οικισμός είχε εντοπιστεί πριν από 40 χρόνια από βρετανικό ωκεανογραφικό πλοίο αλλά η μελέτη με τις σύγχρονες ψηφιακές τεχνικές ξεκίνησε μόλις φέτος.
Τα πορίσματα που βγήκαν από την υποθαλάσσια έρευνα ήταν εντυπωσιακά.
Οι οικισμός ήταν κτισμένος σε έναν προστατευμένο κόλπο και όταν βυθίστηκε σκεπάστηκε με άμμο και αυτό συντέλεσε στη διατήρησή του. Οι ερευνητές σκόνταψαν κυριολεκτικά πάνω σε ολόκληρα κτίρια, αυλές, δρόμους, τάφους, ναούς. Όλος ο βυθός ήταν βομβαρδισμένος από κεραμικά.
«Βρήκαμε αντικείμενα που ανήκουν στο τέλος της Λίθινης Εποχής, πράγμα που σημαίνει πως ο οικισμός κατοικήθηκε 1200 χρόνια νωρίτερα από όσο θεωρούσαμε μέχρι σήμερα, δηλαδή πριν από το 5000 π.Χ.» λέει ο Χέντερσον και θα συνεχίσει:
«Μέσα στα 90.000 τ.μ. οικιστικής περιοχής βρέθηκε και ένα μέγαρο- μια μνημειώδης κατασκευή ενός ορθογώνιου κτιρίου- που χρησιμοποιούνταν κατά πάσα πιθανότητα από την ελίτ της εποχής. Αυτό σημαίνει ότι θα πρέπει να επανεξετάσουμε τις απόψεις μας σχετικά με την κοινωνική δομή της αρχαϊκής εποχής».
Από την ελληνική ομάδα ο αρχαιολόγος Ηλίας Σπονδύλης τόνισε πως τα ευρήματα είναι εντυπωσιακά και από τη στιγμή που κατακρημνίστηκε η πόλη έχει παραμείνει άθικτη. Η πόλη διέθετε και κυκλικό προστατευτικό λίθινο τείχος.
Σύμφωνα με τον Δημήτρη Σακελλαρίου, του Ελληνικού Ινστιτούτου Ωκεανογραφίας, δεν είναι σαφές από τί προκλήθηκε η βύθιση της αρχαίας πόλης.

Τα ευρήματα είναι εντυπωσιακά. Στη φώτο οι ερευνητές μετρούν τα κτιαριακά συγκροτήματα της αρχαίας πόλης στο Παυλοπέτρι της Λακωνίας.

Η περίπτωση παλιρροϊκών κυμάτων που δημιουργήθηκαν μετά από σεισμό δεν φαίνεται ισχυρή, δυνατότερη φαίνεται η περίπτωση της απότομης ανόδου της θαλάσσιας στάθμης που είχε ως αποτέλεσμα την καταβύθισή της. Δεν αποκλείονται, ωστόσο, και οι δύο περιπτώσεις συγχρόνως.
Το ερώτημα που ανακύπτει είναι μήπως η περίπτωση αυτή, ή ακόμη, και άλλες παρόμοιες, δημιούργησαν το μύθο της Ατλαντίδος;

Φωτό: Στο δημοσίευμα της αναφερόμενης εφημερίδας σχολίασε αναγνώστης ο οποίος παρέπεμψε σε σχετικό χάρτη της Google, όπου στον Ατλαντικό Ωκεανό βορειοδυτικά των Καναρίων Νήσων εντοπίστηκαν σχήματα αρχαίας πόλης.

Το Link για τον Ατλαντικό: http://maps.google.com/maps?ll=31.716851,-24.178904&z=8&t=h&hl

Η δημιουργία της Μεσογείου και η ανθρώπινη μνήμη

Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος

Υπάρχει μια αδήλωτη συγγένεια στα κείμενα της αρχαιότητας μεταξύ της χαμένης Ατλαντίδας, της λεκάνης που είχε στο ‘Μέσον Γαία’ (Μεσόγειος), του Ηρακλή με τις Ηράκλειες Στήλες, του Άτλαντα με τον ουράνιο θόλο στους ώμους, την ατλαντική οροσειρά της βορειοδυτικής Αφρικής καθώς και τους τεράστιους και καταστροφικούς κατακλυσμούς που δεν έφυγαν ποτέ από τη μνήμη του ανθρώπου.
Είναι μια συγγένεια που χάνεται στα βάθη της ανθρώπινης συνείδησης. Τότε που διεξήχθη για πολλά χρόνια η μεγάλη μάχη των Τιτάνων και των Ολύμπιων θεών. Όπου βράχοι μετακινούνταν, όρη χάνονταν, νησιά βυθίζονταν, ηφαίστεια εκρήγνυντο και ποτάμια από λάβα γέμιζαν τη λεκάνη της ‘Μεσο-Γαίας’. Και μέσα από όλα αυτά άρχισε να αναδύεται η ελληνική ‘Κοσμογονία’.
Οι επιστήμονες ομιλούν για ανάμνηση του απώτατου νοητικού παρελθόντος του ανθρώπου, των αμέτρητων ετών, δηλαδή, που αποτελούν μια τεράστια χρονική περίοδο στην οποία επήλθαν μεγάλες μορφολογικές αλλαγές της ‘Μεσό-Γαίας’ λεκάνης.
Μια επιστημονική ομάδα ενός ισπανικού ινστιτούτου (Institut de Ciències de la Terra Jaume Almera - I.C.T.J.A.) και υπό την καθοδήγηση του ερευνητή καθηγητή Daniel Garcia-Castellanos κατέληξαν σε νέα συμπεράσματα για το γέμισμα της λεκάνης της μεσογείου από τον ατλαντικό ωκεανό.
Σύμφωνα με δημοσιεύματα, η έρευνα αποκάλυψε λεπτομέρειες της καταστροφικής πλημμύρας πριν από πέντε εκατομμύρια χρόνια που γέμισε τη λεκάνη της Μεσογείου με τα ωκεάνια ύδατα.
Οι εκτιμήσεις των επιστημόνων είναι πως ακόμη παλαιότερα από την πλημμύρα αυτήν η μεσόγειος και ο ατλαντικός ωκεανός ήταν ενωμένοι και από κάποιο γεωλογικό φαινόμενο αποκόπηκε η σύνδεση μεταξύ τους. Τότε σε ένα μεγάλο χρονικό διάστημα από 50 έως 400 χιλιάδες χρόνια όπου εξαιτίας άλλων γεωλογικών φαινομένων (εκρήξεις ηφαιστείων, διάνοιξη ρωγμών κλπ) τα ύδατα της μεσογείου εξατμίστηκαν και παρέμεινε η μεσόγειος ως μια ρηχή αλμυρή λίμνη. Το φαινόμενο αυτό ονομάστηκε ως «κρίση αλμυρότητας του Μεσσηνίου».
Υπολογίζεται πως η εξάτμιση ήταν της τάξης των 1500 έως 2700 μέτρων από το ύψος της σημερινής επιφάνειας των υδάτων της μεσογείου.
Χιλιάδες χρόνια αργότερα, τα νερά του ατλαντικού ωκεανού, βρήκαν μια δίοδο εισόδου στη λεκάνη, στο σημερινό πέρασμα του Γιβραλτάρ ή τις λεγόμενες ‘Ηράκλειες Στήλες’ και άρχισε πάλι να ξαναγεμίζει η λεκάνη με μεγάλη ταχύτητα.
Αυτό το φαινόμενο επιστημονικά ήταν γνωστό. Η νέα όμως έρευνα που έγινε, αποκάλυψε ένα ‘κανάλι’ στη δίοδο του Γιβραλτάρ το οποίο παρουσιάζει μορφολογική ‘λείανση’ από την δυνατή ορμή των εισερχομένων υδάτων. Υπολογίστηκε πως η ταχύτητα των νερών στο κανάλι αυτό, ήταν χίλιες φορές από την ταχύτητα που έχει ο σημερινός Αμαζόνιος.
Οι ερευνητές εκτίμησαν πως το χρονικό διάστημα της μεταφοράς του 90% του όγκου των υδάτων έγινε μέσα σε μερικούς μήνες ή το πολύ δύο χρόνια.
Σε παλαιότερες μελέτες είχαν εκτιμήσει πως το χρονικό αυτό διάστημα ήταν από δέκα έτη έως μερικές χιλιάδες χρόνια.
Η νέα έρευνα ανοίγει νέους ορίζοντες και στις μυθολογικές προεκτάσεις των λαών της Μεσογείου, όπου ομιλούν για χαμένους πολιτισμούς ή χαμένες πολιτείες εξαιτίας ξαφνικών καταστρεπτικών γεωλογικών φαινομένων.

Πηγές: AFP, BBC, SBS, ALLHEADLINENEWS

Ανακαλύφτηκε το μεγαλύτερο νεκροταφείο σκλάβων

Βρετανός αρχαιολόγος ερευνά τον σκελετό ενός τάφου στο νησί της Αγίας Ελένης

Γράφει ο Γιώργος Εχέδωρος

Το μεγαλύτερο νεκροταφείο σκλάβων του κόσμου έφεραν στο φως οι αρχαιολόγοι στο μικρό νησί της Αγίας Ελένης.
Το νησί που είναι γνωστό ως ο τόπος εξορίας του Ναπολέοντα, βρίσκεται στο θαλάσσιο δρόμο που ενώνει τη δυτική Αφρική με τον Νέο Κόσμο.
Αποτελούσε το σταθμό των βρετανικών πλοίων που μετέφεραν από την Αφρική χιλιάδες σκλάβους για να δουλέψουν στις φυτείες της Αμερικής.

Οι αρχαιολόγοι ερευνητές ανακάλυψαν τουλάχιστον 10.000 οστά νεαρών Αφρικανών που θάφτηκαν στο πετρώδες έδαφος του ηφαιστειογενούς νησιού.
Πρόκειται για θύματα αδίστακτων εμπόρων δούλων που κυριαρχούσαν στην βρετανική κοινωνία το 18ο αιώνα και κυνηγήθηκαν αργότερα με την νομοθεσία της κατάργησης της δουλείας.
Η ανακάλυψη έγινε κατά τη διάρκεια κατασκευής αεροδρομίου στο νησί το περασμένο έτος και ήρθε μόλις χθες (10 Δεκ’09) στη δημοσιότητα.
Τα οστά έδειξαν πως είχαν ταφεί κατά την περίοδο 1840-1874. Σύμφωνα με έγγραφα της εποχής πρόκειται για τάφους που δημιούργησε το βρετανικό βασιλικό ναυτικό για να ενταφιάσει τα θύματα των δουλεμπόρων που συλλαμβάνονταν στον νότιο Ατλαντικό ωκεανό.
Όπως χαρακτηριστικά αναφέρεται «τα πλοία δουλεμπόρων ήταν γεμάτα με νεκρούς που πέθαιναν στη διάρκεια του ταξιδιού αφού έμεναν νηστικοί για πολλές μέρες και από αρρώστιες ευλογιάς και τύφου. Οι ζώντες οι οποίοι αποβιβάζονταν στο νησί λόγω της δυσωδίας και των ασθενειών πέθαιναν από δυσεντερία στην κοιλάδα του Ρούπερτ, κοντά στην πρωτεύουσα Τζαίημς Τάουν."
Οι νεαροί αφρικανοί συλλαμβάνονταν στην πατρίδα τους και προωθούνταν από τους δουλεμπόρους για πώληση στην Κούβα, Βραζιλία, Ηνωμένες Πολιτείες και σε πολλά άλλα μέρη του Νέου Κόσμου.
Η ανακάλυψη των χιλιάδων οστών διευρύνει τα ιστορικά στοιχεία για το εμπόριο σκλάβων από Βρετανούς, μετά την κατάργηση του δουλεμπορίου αφού αποδεικνύεται πως αυτό δεν έπαψε μέχρι τα μέσα του 19ου αιώνα.
Απόγονοι επιζησάντων σκλάβων, ζουν σήμερα στο νησί αλλά δεν δείχνουν προθυμία στην εξιστόρηση των περιπετειών των προγόνων τους.
Οι περισσότεροι τάφοι είναι ομαδικοί και η ανάλυση των οστών έδειξε πως η ζωή των ενήλικων νέγρων στην πατρίδα τους δεν ήταν ιδιαίτερα εύκολη.
Πάντως τα περισσότερα οστά είναι νεαρής ηλικίας.
Η ανασκαφική έρευνα διενεργήθηκε το καλοκαίρι του 2008 και κράτησε 10 εβδομάδες. Όλοι οι τάφοι βρέθηκαν σε μια λωρίδα παράπλευρα του νέου αεροδρομίου.
Χιλιάδες επίσης σκελετοί βρίσκονται στην κοιλάδα Ρουπέρτ αλλά δεν προβλέπεται να ανασκαφεί αφού καθώς δεν υπάρχει, προς το παρόν, λόγος για να γίνει κάτι τέτοιο.

Το ηφαιστειογενές νησί της Αγίας Ελένης στο νότιο Ατλαντικό. Στη φωτό η πρωτεύουσα Τζαίημς Τάουν.